L. R. Ayra pety a n s, A. A. P u L a t o V v o L e y b o L nazariyasi va

JAHON CH EM PIO NATLARI
E r k a k la r
T /r
Y il
0 ‘tkazilgan joyi
I o ‘rin
II o ‘rin
II I  o ‘rm
1
.
1949
Praga,
Chexoslovakiya
SSSR (sobiq)
Chexoslo-
vakiya
Bolgariya
2.
1952
M oskva
SSSR (sobiq)
Chexoslo-
vakiya
Bolgariya
3.
1956
Parij, Fransiya
Chexoslo-
vakiya
Ruminiya
SSSR (sobiq)
4.
1960
Rio-de-Janeyro,
Braziliya
SSSR (sobiq)
Chexoslo-
vakiya
Rum iniya
5.
1962
Moskva
SSSR (sobiq)
Chexoslo-
vakiya
Rum iniya
6.
1966
Praga,
Chexoslovakiva
Chexoslo-
vakiya
Ruminiya
SSSR (sobiq)
7.
1970 Sofiya, Bolgariya
Germaniva
Bolgariya
Yaponiya
8.
1974
Mexiko,  M eksika
P oPsha
SSSR (sobiq)
Yaponiya
9.
1978
Rim,  Italiya
SSSR (sobiq)
Italiya
Kuba
10. 1982
Buenos-Ayres,
Argentina
SSSR (sobiq)
Braziliya
Argentina
11. 1986
Parii, Fransiya
A QSH
SSSR (sobiq)
Bolgariva
12. 1990
Rio-de-Janeyro,
Braziliya
Italiya
Kuba
SSSR (sobiq)
13. 1994
Afina, Gretsiya
Italiya
Gollandiya
AQSH
14. 1998
Tokio,  Yaponiya
Italiya
Yugosla-
viya
Kuba
15. 2002
Buenos-Ayres,
Argentina
Braziliya
Rossiya
Fransiya
16. 2006
Tokio,  Yaponiva
Braziliya
Polsha
Bolgariva
17. 2010
Rim,  Italiya
Braziliya
Kuba
Serbiya
A y o lla r
1
.
1952
M oskva
SSSR (sobiq) Polsha
Chexoslo-
vakiya
2.
1956
Parij, Fransiya
SSSR (sobiq) Ruminiya
Polsha
3.
1960
Rio-de-Janevro,
SSSR (sobiq)
Yaponiya
Chexoslo-

---

Braziliya
vakiva
4.
1962
Moskva
Yaponiva
SSSR (sobiq)
Polsha
5.
1967 Tokio, Yaponiya
Yaponiya
AQSH
Janubiy
Koreya
6.
1970 Varna. Bolgariya
SSSR (sobiq) Yaponiya
Janubiy
Koreya
7.
1974
Gvadalaxara,
Meksika
Yaponiya
SSSR (sobiq)
Janubiy
Koreya
8.
1978
Leningrad
Kuba
Yaponiya
SSSR (sobiq)
9.
1982
Lima, Peru
Xitoy
Peru
AQSH
10. 1986
Praga,
Chexoslovakiya
Xitoy
Kuba
Peru
11. 1990
Pekin,  Xitoy
SSSR (sobiq)
Xitoy
AQSH
12. 1994
San-Paulu,
Braziliya
K uba
Braziliya
Rossiya
13. 1998 Tokio,  Yaponiya
Kuba
Xitoy
Rossiya
14. 2002
Berlin, Germaniya
Italiya
AQSH
Rossiya
15. 2006
Tokio,  Yaponiva
Rossiya
Braziliya
Serbiya
16. 2010 Tokio,  Yaponiya
Rossiya
Braziliva
Yaponiva
2.2.  0 ‘zbekistonda  voleybolning vu ju d g a  kelishi 
va  riv o jla n ish   tarixi
Tarixni,  ajdodlarimiz  m erosini  bilmay  turib  bugungi  kunga  baho 
berish,  kelajak  loyihasini  chizish  va  istiqlol  binosini  qurishga  kirishish 
boshi  berk  ko'chaga  kirib  qolish  ehtimolidan  holi  emas.  Shuning uchun 
har bir sohani joylarda vujudga  kelishi  va  rivojlanish  tarixini  o ‘rganmay 
shu  sohani  bugungi  va  ertangi  istiqbolini  ta’m inlash  mushkul 
muammodir.  Voleybol  jism oniy  tarbiya  va  sport  tizim ining  yirik  va 
mustaqil  irmoqlaridan  bin  hisoblanib,  0 ‘zbekiston,  uning  viloyatlari  va 
tumanlarida  o‘ziga  xos  rivojlanish  tarixiga ega.  Voleybol  0 ‘zbekistonda 
eng  ommalashgan  Sport  turlari  qatoriga  kirsa-da,  respublikam izning 
barcha  mintaqalarida  u  turli  darajada  «obro‘-e ’tibor»  qozonib  kelgan. 
Toshkent  shahri  va  Toshkent  viloyatida,  vodiy  shahar  v a  qishloqlarida 
voleybol 
boshqa  viloyat 
tum anlaridagiga 
nisbatan 
samaraliroq 
«hurmat»ga  sazovor  bo‘lgan.  Bunday  vaziyatning  sabablari  deyarli  shu 
viloyatlar  tarixiy-ijtimoiy  negizlari  bilan  bogMiq  deb  taxm in  qilinsa-da.

---

lekin  m asala  chuqur  izlanishni,  m avzuga oid tarixiy  m a’lum otlam i  ilmiy 
asosda o ‘rganishni taqozo etadi.
V oleybol  0 ‘zbekistonda  qachon,  qayerda  va  qanday  vaziyatda 
vujudga  kelgani  haqida  aniq  m a’lum ot  y o ‘q.  Lekin  ayrim   taxminlarga 
qaraganda  Í 921—24-yillarda  voleybol  o ‘yini  Q o‘qon,  Toshkent  va 
Farg‘o n ada  vujudga  kela  boshlagan.  0 ‘sha  davm ing  sport  veterani 
K .L ebedevning  hikoyasiga  binoan  1924—25-yillarda  ko‘pgina  yoshlarni 
doira  shakiida  joylashib  bir-birlariga  to ‘p  uzatish  o ‘yinlari  tarqala 
boshladi.  Q iziq,  mazkur  davrda  voleybol  bo'yicha  qabul  qilingan 
halqaro  m usobaqa  qoidalari  ancha  takomillashgan  bo‘lib,  m aydoncha 
9x18  m,  to ‘p  bilan  faqat  uch  m arta  o‘ynash  mumkinligi,  o ‘yinchilar 
tarkibi  bir jam o ad a  6  kishidan  iborat  bo‘lishi,  to‘rni  balandligi  243  sm 
(erkaklar  uchun),  hisob  15  ochkoga  yetganda  o ‘yinning  bir  boMimi 
yakunlanishi,  to ‘pni  o ‘yinga  kiritish  -   xullas.  barcha  o ‘yin  qoidalari 
zam onaviy  voleybol  o ‘y ¡ni  qoidalariga  o'xshash  edi.  Shunga  qaramay 
O kzbekistonda  voleybol  qoidalari  1924—25-yillarda  hali  ancha  sodda 
boMgan. 
0 ‘sha  davm ing  sport  ixlosmandi  V.I.Perevoznikovning 
aytishicha, 
1926-yilda  Toshkent  shahridagi  Chernishevskiy  nomli 
m aktab  o ‘qituvchisi  Moskvadan  m usobaqa  qoidalari,  voleybol  to ‘ri  va 
to‘pini  blrinchi  bor  keitirgan.  1927-yilning  26-aprelida  esa  aynan  shu 
m aktabning  voleybol  to'garagi  jam oasi  birinchi  rasmiy  musobaqa 
tashkil  etib,  unda  u  yuksak  m ahorat  ko‘rsatdi  va  m usobaqa  g‘olibi 
bo‘ldi.  M azkur  musobaqa voleybolni  ommaviylashishi  va  shakllanishida 
katta  burilish  kashf  etdi.  1927-yilning  yoz  oylaridan  birida  voleybol 
bo‘y ich a  T oshkent  shahar  birinchiligi  o ‘tkazilib,  unda  9  ta  voleybol 
jam oasi  ishtirok etdi.  Chernishevskiy  nomli  maktab  voleybol jam oasi  bu 
m usobaqada ham  g ‘oliblikni q o ‘ldan  bermadi.
V oleybolni 
keng  om m aviylasha  borishiga  KIM   stadionida 
o ‘tkazilib kelingan m usobaqalar katta ta’sir ko'rsatdi.
1927-yilda  Toshkentda  6  ta  voleybol  maydonchasi  mavjud  bo‘lib, 
ular C hernishevskiy  va KIM  nom li  maktablarda,  Mexanika texnikumida 
(2  ta),  «M etallist»  sport  to‘garagi  qoshida  va  Profintem  yozgi  sport 
klubida joylash gan edi.
1928-yilda  Toshkentda  kuzgi  voleybol  musobaqalari  bo‘lib  o‘tdi, 
unda  10 ta erkaklar va 4 ta ayollar jam oalari qatnashgan edi.  1929-yildan 
boshlab  voleybol  bo‘yicha  T oshkent  shahar  birinchiligi  muntazam 
o 'tk azila  boshladi.
1930-yillarda  «Dinamo»  k o ‘ngilli  sport  jam iyatida  voleybol 
jam oalari  tuzildi.  Ilk  bor  tuzilgan  «Dinamo»  voleybol  jam oasining

---

birinchi 
murabbiysi 
B.A.Voronsov 
0 ‘zbekistonda 
voleybolning 
rivojlanishiga  salmoqli  hissa  qo'shdi.  Shu  bilan  bir  qatorda  malakali 
mutaxassislami  yetishm asligi,  ayniqsa  m ahalliy  m illatga  mansub 
y o ‘riqchi, 
m urabbiy 
va 
tashkilotchilami 
sanoqli 
bo‘lganligi 
voleybolning uzoq  viloyat va qishloqlarda quloch yozishiga xalaqit berib 
keldi.
M ehnatkashlami,  ayniqsa  ayollami  jism oniy  tarbiya  va  sportga, 
jum ladan,  voleybolga jalb  qilish  maqsadida  T oshkent  shahar  Kengashi 
Toshkent  mavze  qo‘mitasi  bilan  birgalikda  1929-yil  25-apreldan  15- 
maygacha  Respublika  miqyosida  amaliy  haftalik  tashkil  qilgan  edi. 
M azkur  tadbir  sezilarli  natijalar  berdi.  Jum ladan,  joylarda  jismoniy 
tarbiya va  sport,  aksariyat voleybol  bilan  shug‘ullanuvchilar soni  keskin 
ortib 
borishi 
ko‘zga 
tashlandi. 
Ko‘pgina 
jo ylard a 
voleybol 
maydonchalari  va  boshqa  sport  inshootlari  barpo  etilishi  avj  olib  bordi. 
0 ‘quv-trenirovka  ishlariga  va  mutaxassislarning  m alakasini  oshirishga, 
alohida  ahamiyat  berildi.  1929-yil  30-sentabrda  Sam arqandda  mahalliy 
millatga  mansub  bo'lgan  yoshlardan  iborat  jism o n iy   tarbiya  va  sport 
bo‘yicha y o‘riqchi-tashkilotchilar tayyorlandi.
1933-yilda 0 ‘zbekiston  Spartakiadasi  o ‘tkazildi.  Erkaklar o ‘rtasida 
«Dinamo»  va  ayollar  bahsida  « 0 ‘ztrans»  jam oalari  birinchi  o ‘rinni 
egalladi.
1934-yil  o 'zbek  voleyboli  uchun  muhim  burilish  yili  bo‘lib  qoldi. 
Jumladan,  o ‘zbek  voleybolchilari  birinchi  bor  M oskvada  mamlakat 
birinchiligida  ishtirok etdi.  Shu yili  voleybol  birinchi  bor 0 ‘rta Osiyo  va 
Qozog‘iston Spartakiadasi dasturidan o‘rin oldi.
1936-yilda  Toshkentda  «Jismoniy  tarbiya  turkum i»  va  «Fizkultura 
UYI»  ochilishi  voleybolning  yanada  om m aviylashishida  katta  ahamiyat 
kashf  etdi.  Bundan  tashqari,  Toshkent  m oliya-iqtisod  institutida 
voleybol  bo‘yicha m ashg‘ulot va musobaqalar o ‘tkazishga m o‘ljallangan 
katta  sport  zali  ochildi.  Samarqandda  shahar  m a ’m uriyati  va  shahar 
fizkultura  Kengashi  Qaroriga  binoan  60  kishiga  m o‘ljallangan  voleybol 
sport maktabi  ochildi.
Shuni  ham  ta ’kidlash  o ‘rinliki,  o‘zbek  voleybolini  ilk  bor  ravnaq 
topishida  A.Saakov,  G.L.Keshishev,  V .X .Shnurov,  V.F.Shveduks, 
A.A.Bogachenko,  B.A.Voronsov  kabi  m urabbiylam ing  xizmati  alohida 
ahamiyatga ega.
1938-yilga  kelib  O ‘zbekistonda  kuchli  jam o alam in g   soni  72  taga 
yetdi.  Bular SAGU  «Dinamo»,  ODO, Q urihsh texnikum i,  «Lokomotiv»,
VI
17
• y  i r   mli 
P  I
k iitu l 
: nnsi

---

0 ‘zTRAN S, 
SazPI 
(Toshkent), 
Farg‘ona, 
Xorazm, 
Buxoro, 
Q oraqalpog‘iston,  Samarqand, Q o‘qon va boshqa jamoalardir.
1938-yilning  dekabridan  boshlab  birinchi  bor Konstitutsiya kuniga 
bag‘ishlangan  a n ’anaviy musobaqalar tatbiq etildi.
1939-yilning  fevral  oyida  Toshkentga  Moskva  «Lokomotiv» 
jam iyatining  kuchli  voleybol  jam oalari  tash rif  buyurishdi.  0 ‘tkazilgan 
m usobaqalarda  Toshkentning  ayollar  terma  jam oasi  2:1  hisobi  bilan 
g ‘alaba qozonishgan  bo‘lsa, erkaklar jam oasi magMub bo‘ldi.
V oleybolning 
yanada 
ommaviylashishiga 
va 
voleybolchilar 
m ahoratining 
oshishiga 
1939-yilda 
o ‘tkazilgan 
mam lakat 
birinchiligining  Toshkentda  tashkil  qilingan  zonal  musobaqalari  katta 
asos  bo‘ldi.  B u  zonal  m usobaqalarda  «Nauka»  (Tbilisi),  «Spartak» 
(Stalinobod),  «Uchitel»  (Chkalov),  «Lokomotiv»  (Baku),  «Uchitel» 
(Kuybishev),  «Spartak»  (Ashxabad)  va  «Stroitel»  (Toshkent) jam oalari 
ishtirok  etishgan  edi.  Toshkentning  erkaklar  jam oasi  uchinchi,  ayollar 
jam oasi to ‘rtinchi o ‘rinni egalladi.
U)ug‘  V atan  urushi  yillarida  m usobaqalar  soni  ancha  kamaygan 
bo‘lsa-da,  voleybol  aholini  jismoniy-harbiy  tomondan  tayyorlashda  o ‘z 
vazifasini  topdi.  0 ‘sha  davr  hisoblariga  qaraganda  1941-yiIning  1- 
yanvarida  e ’lon  qilingan  ko‘rsatkichlar  bo‘yicha  respublikada  voleybol 
bilan shug‘ullanuvchilam ing soni  14429 kishini tashkil etgan.
1941-yilning oktabr oyida 0 ‘zbekistoning barcha vilovat, shahar va 
tumanlarida  harbiy  o ‘quv  shaxobchalari  tashkil  etilib,  ular  faoliyatida 
jism oniy  tayyorgarlikka  alohida  e ’tibor  berildi.  1943-yil  18-iyulda 
0 ‘zbekiston 
sportchilari 
va 
sport 
ixlosmandlari 
«Mamlakat» 
fizkulturachilar  kunini  nishonlashdi.  «Pishchevik»  stadionida  mazkur 
sanaga bag‘ishlangan voleybol  musobaqalari  bo‘lib o ‘tdi.
U rushning  o g ‘ir  yillariga  qaramasdan  0 ‘rta  Osiyo  va  Qozog'iston 
Respublikasi  Spartakiadasi  o ‘tkazilib,  undagi  dastur  bo‘yicha  tashkil 
etilgan  voleybol  musobaqalarida  0 ‘zbekistonning  erkaklar  jam oasi 
birinchi  o ‘rinni,  ayollar jam oalari  bahsida  esa  Q ozogiston  sportchilari 
yuqori natijaga erishishdi.
1944-yilda  o ‘tkazilgan  navbatdagi  0 'i t a   Osiyo  va  Qozog'iston 
Respublikasi  Spartakiadasida  o‘zbek  voleybolchilari  yuqori  mahorat 
namoyish  etib,  erkaklar  va  ayollar jam oalari  birinchi  o krinni  egallashga 
muyassar bo‘lishdi.
1945-yildan  boshlab  jism oniy  tarbiya  va  sport  hamda  jam oalam i 
qayta tiklash davri  kuchga kira boshladi.

---

1946-yili  Toshkent,  Andijon,  Sam arqandda  shahar  birinchiiiklari, 
shu  yil  iyun  oyida  respublika  birinchiligi  o'tk azilg an   bo‘isa,  oktabrda 
Toshkentning  «Lokomotiv»  jam oasi  O dessa  shahriga  «mamlakat» 
birinchiligida  ishtirok etish  uchun jo ‘nadi.  M azkur musobaqada erkaklar 
va  ayollar  jam oalari  o ‘z  guruhlarida  to‘rtinchi  va  uchinchi  o ‘rinlam i 
egallashdi.
1947-yil  1-yanvarda  berilgan  hisobotlarga  ko‘ra,  voleybol  bilan 
muntazam  shug‘ul!anuvchilaming  soni  9278  kishini  tashkil  etgan. 
Respublika  bo‘yicha  1  razryadli  voleybolchilar  -   6  klshi,  2  razryadlilar 
344  kishini  o ‘z  ichiga  olgan.  Bundan  ko‘rinib  turibdiki,  voleybolning 
ommaviylik  darajasi  ham,  voleybolchilam ing  m ahorat  saviyasi  ham  
ko‘ngildagidek boMmagan.
Jismoniy  tarbiya  va  sport  qo‘m itasining  1947-yilgi  hisobotida  bu 
ahvol  haqida  Surxondaryo,  Xorazm,  B uxoro  viloyatlaridagi  sanoqli 
sport  inshootlarining,  jum ladan,  voleybol  m aydonchalarining  hech 
qanday talablarga javob bermasligi  qattiq tanqid ostiga olingan edi.
0 ‘zbekistonda  voleybolning  om m aviylik  doirasi  kengayishiga 
respublikamizning  1948-yil  27-dekbrda  qabul  qilgan  «Jismoniy  tarbiya 
va  sportni  aholi  orasida  rivojlantirish  ham da  sportning  ommaviyligini 
oshirish»  haqidagi Qarori alohida kuch bag‘ishladi.
1949-yildan 
qishloq 
sportchilariga, 
jum ladan, 
kolxozchi- 
voleybolchilar sport  harakatini jadallashtirishga katta e ’tibor berildi. Shu 
yili  o‘tkazilgan  qishloq  sportchilarining  VII  Spartakiadasida  ishtirok 
etgan voleybol jam oalarining umumiy  soni  29887 kishiga yetgan edi.
1947-yilda  musobaqa  qoidasiga  o ‘yin  5  partiya  davom  etishi 
haqidagi  yangilik  kiritilgandan  so‘ng,  shug ‘ullanuvchilardan  katta 
jismoniy  tayyorgarlik,  chidamkorlik  va  m atonat  talab  qilina  boshladi. 
0 ‘yinlar mazmuni  va  mohiyati  yanada qiziqarli  tom onga 
0
‘zgara  bordi. 
Lekin  shunday  bo‘lsa-da,  o ‘zbek  voleybolchilarining  mahorati  hali 
ittifoqdagi  kuchli jam oalam ikidan  ancha past edi.
Bulardan  1326  kishi  institut  talabalari  bo‘lsa,  qolganlari  ishchilar, 
kolxozchilar,  xizm atchilarva bolalarni  tashki!  etgan  edi.
1950-yillardan  boshlab  0 ‘zbekiston  voleybolida  uzluksiz  hujum 
taktikasi  ustunligi  ko‘zga  tashlana  bordi.  0 ‘yinlarda  turli  taktik 
kombinatsiyalar qo‘llana boshladi.
1950-yilning  iyuüda  Toshkent  TemiryoMchilar  bog‘ining  sport 
maydonchalarida  erkaklar  va  ayollar  jam oalari  o ‘rtasida  «Ittifoq» 
Kubogi  o‘yinlari  o ‘tkazildi.  0 ‘zbek  voleybolchilari  bu  musobaqada

---

m ag‘lubiyatga  uchradilar.  Bu  m ag‘lubiyat  asosli  edi,  chunki  raqib 
M oskvaning «D inam o» jam oasi edi. Hisob 0:3.
1951-yildan  o 's m irla r  o ‘rtasida  «Ittifoq»  birinchiligi  o ‘tkazi!a 
boshlandi.  0 ‘zbek o ‘sm iriari  14-o‘rin bilan kifoyalandilar.
1953-yilda  m usobaqa  jadvalida  qishki  m usobaqalar  paydo  bo ‘ldi. 
1954-yildan  boshlab  voleybol  bo‘yicha  Ittifoq  birinchiligi  «A»  va  «B» 
guruhlariga 
bo‘lingan 
holda 
tashkil 
etila 
boshladi. 
0 ‘zbek 
voleybolchilari  «B»  guruhiga  kiritildi.  Shu  yili  «Ittifoq»  musobaqalari 
yopiq sport m aydonchalarida o'tkazila boshladi.
1954-yil  1-yanvarga  kelib,  voleybol  bilan  shug'ullanuvchilar  soni 
64942  kishiga  k o ‘paydi.  Lekin  respublikada,  viloyat,  tuman  va 
qishloqlarda  voleybolning  mahorat  darajasi  ju d a   past  bo‘lib,  yuqori 
malakali voleyboichilar sanoqli edi.
1955-yilning  sentabr  oyida  Toshkentda  ilk  bor  0 ‘zbekiston  Davlat 
jism oniy  tarbiya  instituti  tashkil  qilinib,  uning  tarkibida  sport  o ‘yinlari 
kafedrasi  faoliyat  k o ‘rsata  boshladi.  1955-yildan  boshlab  respublikamiz 
voleybolchilari 
«Ittifoq» 
halqlari 
Spartakiadasiga 
tayyorgarlik 
m ashg‘ulotlari  va m usobaqalam i  rejalashtirdilar.
C hunonchi,  1955-yiI  yakunida  Jismoniy  tarbiya va  sport  qo‘mitasi 
taklifiga  binoan  T oshkentga  Olma-Otaning erkaklar va ayollar jam oalari 
tashrif buyurishdi.  B irinchi  o ‘yinda  o'zbek  ayollar jam oasi  3:0  hisobida 
g ‘alaba  qozongan  b o ‘lsa,  erkaklar jamoasi  2:3  hisobida  mag‘lubiyatga 
uchrashdi.  Ikkinchi  o ‘yinda  ham  ayollar  (3:0),  ham  erkaklar  (3:2) 
jam oalari g ‘alaba nashidasini  surishdi.
1956-yili  (iy u l-av g u st)  Moskvaning  Lujniki  sport  majmuasida 
«Ittifoq»  halqlari  Spartakiadasi  ochildi.  Spartakiadaning  voleybol 
m usobaqalarida  respublikam iz  erkaklar jam oasi  14  va  ayollar jam oasi 
13-o‘rinlar bilan  kifoyalandilar.
0 ‘zbek  voleybolchilari  m azkur  Spartakiadada  yaxshi  natijalarga 
erisha  olm aganlaridan  so ‘ng, 
1957-yildan  boshlab  «Ittifoqdosh» 
respublikalar  voleybol  jam oalari  bilan  qator  o ‘rtoqlik  uchrashuvlari 
uyushtirildi.  Jum ladan,  o ‘zbek  voleybolchilari  Boku,  Tbilisi  va Yerevan 
jam oalari  bilan  kuch  sinashib,  barcha  o ‘yinlarda  mag‘lubiyatga 
uchrashdi.
1958-yilda  R espublikam izda  maktablararo  musobaqalar  avj  oldi. 
Ayniqsa,  bu  d avrda  Oliy  o ‘quv  yurtlari  jam oalari  o ‘rtasidagi 
m usobaqalar q izg ‘in  tus ola boshladi.  SAGU va «Burevestnik»  talabalari 
ko‘ngilli  sport  jam iy ati  jam oalari  eng  kuchlilar  qatoridan  jo y   olishdi.

---

M aktab o ‘quvchilari  orasida Toshkentning  64-m aktab  o ‘sm irlar jamoasi 
va  104-maktabning qizlar jam oasi  mazmunli voleybol  nam oyish qildüar.
1959-yilda 
o ‘zbek 
voleybolchilari 
«Ittifoq» 
halqlari 
Spartakiadasida  ishtirok  etib,  erkaklar  14-o‘rin,  ayollar jam oasi  esa  11- 
o ‘rinni egalladi.
Shu  yili,  ya'ni  1959-yilda  0 ‘zbekiston  D avlat  jism oniy  tarbiya 
institut!  o ‘zining  birinchi  bitiruvchilarini  qutladi.  U lar  orasida  voleybol 
ixtisosligi  bo‘yicha  î 1  kishi  oliy  ma’lumotga sazovor b o ‘ldi  (1  ta o ‘zbek 
ayoli  va 2 ta o ‘zbek yigiti  voleybol  bo‘yicha institutni tugatishgan edi).
1960-yilda  «SKIF»  voleybolchilari  (erkaklar  v a  ayollar  jamoasi) 
yozgi  respublika  talabalar  o ‘yinlarida  eng  yuqori  natijalarga  erishishdi. 
Shu yili  «SKIF» jam oalari  X arkov  shahrida  o ‘tkazilgan  «Ittifoq»  yozgi 
talabalar  o ‘yinlarida  qatnashib,  erkaklar  jam oasi  13-o‘rinni,  ayollar 
oxirgi  18-o‘rinni olishdi.
1961-yil 
oktabr 
oyida 
Toshkentda 
0 ‘zbekiston 
ayollar 
Spartakiadasi  ochildi.  Bu  tadbir  ayollar  voleybolining  ommaviyla- 
shishida katta turtki boMdi.
1962-yilda 
Toshkentda 
M oskvaning 
«Burevestnik» 
ayollar 
jam oasi,  «SKIF»  va  0 ‘zbekiston  terma  jam oalari  uchrashuv  o ‘tkazdi. 
Bunda vakillarimiz g'alabani  boy berishdi.
1963-yili  «Ittifoq»  xalqlari  III  Spartakiadasida  Respublikamiz 
erkaklar jam oasi 9, ayollar esa  15-o‘rinni  egalladi.
0 ‘zbek  voleyboli  tarixida  respublikamiz  term a  jam oalarining 
halqaro  musobaqalarda  ishtirok  etib  kelishi  alohida  aham iyatga  egadir. 
Shuni  ta’kidlash  o ‘tinliki,  o 'z b e k   voleybolchilari  o ‘zining  ilk  bor 
halqaro  uchrashuvini  1935-yil  oktabr  oyida  Toshkentda  Afg'oniston 
terma  jamoasi  bilan 
0
‘tkazgan.  M azkur  uchrashuv  «Ittifoq»  miqyosida 
birinchi  halqaro  musobaqa  bo‘lib  o'rin  olgan.  Bu  davrda  halqaro 
musobaqa  qoidalari  bir-biridan  sezilarli  darajada  farq  qilgan.  Shuning 
uchun  Afg'oniston  voleybolchilari  bilan  boMgan  uchrashuv  shu  davlat 
qoidalariga  binoan  o ‘tdi.  Chunonchi,  maydonchada  9  kishi  o ‘zjoylarini 
almashtirmasdan  harakat  qilishdi.  Hisob  22  gacha  davom   etdi.  3