Kvant nazariyasi uchun 3 daqiqadan

Kvant spini 
Kvant spini (inglizcha spin - «aylanish», 
«buralish») 
– biz kuzatayotgan olamdagi 
magnetizm hodisalarining asosiy sababchisidir.
 
Spin 
bu elementar zarrachalarga xos bo‘lgan eng asosiy 
xususiyatlardan biri bo‘lib, elektronning atomdagi 
kvant holatini aniqlash uchun kerak bo‘ladigan 
zarrachaning to‘rt asosiy xossasidan biri sanaladi. 
Kvant olamidagi boshqa parametrlar singari, spin 
ham qat’iy aniqlanishi va diskret qiymatlarga ega 
bo‘lishi mumkin. Har qanday zarrachaning spin soni 
bilan ifodalanadigan muayyan spin qiymati bo‘ladi. 
Barcha subatom zarrachalar o‘ziga xos bo‘lgan spin 
soniga ega bo‘lib, ayrimlarining spin soni nolga teng 
bo‘lishi ham mumkin. Spin zarrachaning burchak 
momenti bilan bog‘liq bo‘lib, ya’ni, aylanayotgan 
obyektlarning fizik xossasi sanaladi va atomlardagi 
burchak momentini o‘lchash natijalariga ta’sir 
ko‘rsatadi. Spin effekti dastavval elektronning 
xossalaridan biri sifatida aniqlangan edi. Elektronlar 
atomlarning yadrosi atrofida aylanadi va shu 
jarayonda atomning burchak momentini keltirib 
chiqaradi. Spin hodisasini 1922-yilda nemis fiziklari 
Otto Shtern va Valter Gerlax tomonidan o‘tkazilgan 
tajribalar orqali kashf etilgan edi. Ularning o‘tkazgan 
mashhur tajribalari orqali, elektronlarning yadro 
atrofidagi orbital harakati evaziga hosil bo‘ladigan 
burchak momentidan tashqari, shuningdek, o‘zining 
xos burchak momenti ham mavjudligi isbotlangan 
edi. Sodda qilib aytganda, ushbu xossani, elektroning 
yadro 
atrofida 
aylanishidan 
tashqari, 
unga 
qo‘shimcha ravishda, o‘z o‘qi atrofida ham aylanishi 
xossasiga ham ega ekanini bildiradi.
 
3 soniyalik fakt
 
 
Magnitlar aynan spin 
tufayli ishlaydi. Olimlar 
ham zarrachalarni bir-
biridan spinga ko‘ra 
farqlaydilar.