4. Рационал маршрутлар тузиш
Рационал маршрут деганда иш унумдорлиги юқори, ташиш таннархи паст ва масофадан фойдаланиш коэффициенти 0,5дан катта (>0,5) маршрут тушунилади.
Ҳаракат маршрутларини танлашда ташиш масофаси, транспорт воситаси тури ва автомобилларнинг ҳар икки томонга иложи борича юк ташишини таъминлаш эътиборга олинади.
Ҳар бир маршрутнинг схемаси чизилиб, унда юкнинг номи ва ҳажми, пунктлар орасидаги масофалар кўрсатилади.
1.Маршрут
150*(1+1+0.6)=390
2.Маршрут
34 и=1
0.5
3.Маршрут
14
0.5
1
100*1=100
4.Маршрут
38
1
5.Маршрут
38
0.5
6.Маршрут
24
0.5
=150
Автомобиллар
1.Отоёл 80.12
5
87.1
400
42
0.5
2.Камаз-5320
8
650
38
0.67
3.Краз-257
12
147.4
550
38
0.83
ТРАНСПОРТ ВОСИТАСИНИ ТАНЛАШ
Ташишни ташкил этишнинг муҳим масалаларидан бири ташиш шароитларига тўлиқ жавоб берувчи самарали транспорт воситасини танлашдан иборат.
Транспорт воситаси биринчи навбатда ташиладиган юклар турига мос келиши керак. Транспорт воситасини танлаш учтадан кам бўлмаган автомобиллар (автопоездлар) иш унуми ва ташиш таннархини солиштириш орқали амалга оширилади.
Автомобилларнинг бир соатли иш унуми қуйидаги формула орқали аниқланади:
т/соат
бу ерда: қн - автомобилнинг юк кўтариш қобилияти, т;
ст- юк кўтариш қобилиятидан статик фойдаланиш коэффициенти;
Вт- автомобилнинг ўртача техник тезлиги (шаҳар ичида қн7т бўлганда 24 км/соат, қн7т бўлганда 23 км/соат, шаҳар ташқарисида қн7т бўлганда 42 км/соат, қн7т бўлганда 38 км/соат);
- босиб ўтилган масофадан фойдаланиш коэффициенти;
люк- ўртача юкли қатнов узунлиги, км;
то-т- ортиш-тушириш учун сарфланган вақт, соат.
Бир тонна ташилган юкнинг таннархи қуйидагича аниқланади:
сўм/ткм
бу ерда: Сўз- 1 км босиб ўтилган масаофа учун ўзгарувчан харажатлар, сўм/км;
Сдоим- 1 соатли иш учун доимий харажатлар, сўм/соат.
Ҳар бир маршрут бўйича WҚ ва СТ ҳисобланиб, унум ва таннарх матрицалари тўлдирилади. Сўнгра унум матрицасининг устуни бўйича энг катта қиймат, таннарх матрицасида эса энг кичик қиймат белгиланади ва янги ютуқлар матрицаси ҳосил қилинади. Матрицадаги ноллар қатори энг максимал унум ва энг минимал таннархга эга бўлган транспорт воситасига тўғри келади ва шу транспорт воситаси ташиш учун қабул қилинади.
Мисол Отоёл автомобили 1-маршрут бо`йича
М
А
|
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
6
|
Отоёл
|
|
|
|
|
|
|
|
3,06
|
1,4
|
4,3
|
3,2
|
2,2
|
1,8
|
|
905,6
|
2256,8
|
581
|
860
|
1508,7
|
1612,6
|
Камаз 5320
|
|
|
|
|
|
|
|
4,12
|
1,95
|
5,7
|
4,3
|
3
|
2,5
|
|
1060,1
|
2632
|
682,4
|
1007
|
1759
|
1884,7
|
Краз 257
|
|
|
|
|
|
|
|
5,65
|
2,74
|
7,7
|
5,9
|
4,2
|
3,4
|
|
643,8
|
1592
|
416
|
611,8
|
1063
|
1442
|
|
|
|
|
|
|
|
Иш унумдорлиги матрицаси
М арш
Автом
|
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
6
|
Отоё`л 80.12
|
3.1
|
1.4
|
4.3
|
3.2
|
2.2
|
1.8
|
Камаз 5320
|
4.1
|
2
|
5.7
|
4.3
|
3
|
2.5
|
Краз 257
|
5.7
|
2.7
|
7.7
|
5.9
|
4.2
|
3.4
|
мах
|
5.7
|
2.7
|
7.7
|
5.9
|
4.2
|
3.4
|
Таваккаллик матрицаси
Марш
Автом
|
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
6
|
Отоё`л 80.12
|
2.6
|
1.3
|
3.4
|
2.7
|
2
|
1.6
|
Камаз 5320
|
1.6
|
0.7
|
2
|
1.6
|
1.2
|
0.9
|
Краз 257
|
0
|
0
|
0
|
0
|
0
|
0
|
Таннарх матрицаси
Марш
Автом
|
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
6
|
Отоё`л 80.12
|
906
|
2257
|
581
|
861
|
1509
|
1613
|
Камаз 5320
|
1060
|
2632
|
682
|
1007
|
1759
|
1885
|
Краз 257
|
644
|
1592
|
416
|
612
|
1063
|
1442
|
мин
|
644
|
1592
|
416
|
612
|
1063
|
1442
|
Таваккаллик матрицаси
Марш
А втом
|
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
6
|
Отоё`л 80.12
|
262
|
665
|
165
|
249
|
446
|
171
|
Камаз 5320
|
416
|
1040
|
266
|
395
|
696
|
443
|
Краз 257
|
0
|
0
|
0
|
0
|
0
|
0
|
Хисоб китоб натижаларига ко`ра оптимал автомобил;КРАЗ 257
III. ТРАНСПОРТ ВОСИТАЛАРИНИНГ МАРШРУТЛАРДАГИ ИШ КЎРСАТКИЧЛАРИНИ ҲИСОБЛАШ
Маршрутлар бўйича транспорт воситасининг иш кўрсаткичларини аниқлаш
Транспорт воситасининг маршрутда ишлаш вақти
,соат
Транспорт воситасининг бир айланиш вақти
, соат
Кунлик айланишлар ва қатновлар сони
; ;
Айланишлар сонини яхлитлаш ҳисобига иш ва маршрут вақтларини ҳисоблаш ; соат
; соат
Транспорт воситасининг кунлик унуми
; т
; ткм
Кунлик босиб ўтилган масофа
; км
Кунлик масофадан фойдаланиш коэффициенти
Эксплуатациядаги автомобиллар сони ; авт.
Ўртача юкли қатнов ва 1 т юкни ўртача ташиш масофалари
; км ; км
10. Юк кўтарувчанликдан фойдаланиш статик ва динамик коэффициентлари
γст = ; γд =
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ТЭК ни ҳисоблаш учун маълумотлар
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Кўрсаткичлар
|
Шартли белги
|
ўлчов бирл.
|
Маршрутлар
|
|
И
|
ИИ
|
ИИИ
|
ИВ
|
В
|
ВИ
|
ВИИ
|
|
Нолинчи қатнов масофаси
|
л0
|
км
|
3
|
2.2
|
2.6
|
3
|
4
|
4
|
|
|
Сўнгги бўш қатнов
|
Л
|
км
|
3
|
2.4
|
2.8
|
4
|
3
|
4
|
|
|
Юкли қатнов
|
л1
|
Км
|
34
|
34
|
14
|
38
|
38
|
24
|
|
|
Юксиз қатнов
|
л2
|
км
|
0
|
34
|
14
|
0
|
38
|
24
|
|
|
Юкли қатнов
|
л3
|
км
|
58
|
0
|
0
|
38
|
0
|
0
|
|
|
Юксиз қатнов
|
л4
|
км
|
0
|
0
|
0
|
0
|
0
|
0
|
|
|
Юкли қатнов
|
л5
|
км
|
24
|
0
|
0
|
0
|
0
|
0
|
|
|
Юксиз қатнов
|
л6
|
км
|
0
|
0
|
0
|
0
|
0
|
0
|
|
|
Юкли қаитнов
|
л7
|
км
|
0
|
0
|
0
|
0
|
0
|
0
|
|
|
Юксиз қатнов
|
л8
|
км
|
0
|
0
|
0
|
0
|
0
|
0
|
|
|
Юкли қатнов
|
л9
|
км
|
0
|
0
|
0
|
0
|
0
|
0
|
|
|
Юксиз қатнов
|
л10
|
км
|
0
|
0
|
0
|
0
|
0
|
0
|
|
|
Иш вақти
|
Тиш
|
соат
|
8.7
|
8.7
|
8.7
|
8.7
|
8.7
|
8.7
|
|
|
Ортиш-тушириш вақти
|
т о-т
|
соат
|
0.83
|
0.83
|
0.83
|
0.83
|
0.83
|
0.83
|
|
|
ўртача техник тезлик
|
Вт
|
км/с
|
38
|
38
|
38
|
38
|
38
|
38
|
|
|
Йиллик юк ташиш ҳажми
|
Қй
|
т
|
390000
|
90000
|
100000
|
180000
|
10000
|
90000
|
|
|
Автомобилнинг юк кўтариш қобилияти
|
Қн
|
т
|
12
|
12
|
12
|
12
|
12
|
12
|
|
|
Юк кўтарувчанликдан фойдаланиш коэфф.
|
йCТ
|
|
0.87
|
0.6
|
1
|
1
|
1
|
0.6
|
|
|
Юкли қатновлар сони
|
"и "
|
|
3
|
1
|
1
|
2
|
1
|
1
|
|
|
Йиллик иш кунлари
|
Дйик
|
кун
|
253
|
253
|
253
|
253
|
253
|
253
|
|
|
Ишга чиқиш коэфф.
|
Αф
|
|
0.63
|
0.63
|
0.63
|
0.63
|
0.63
|
0.63
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| |
Do'stlaringiz bilan baham: |