Birinchidan, iqtisodiyot rivojlanishining yangi bosqichida iste’monchilar korxonaning hajmi (katta – kichikligi) bilan belgilanuvchi miqdoriy ko‘rsatkichlarni afzal bila boshladilar. Bunday sharoitda qat’iy tarkibga ega bo‘lgan yirik korxonalarga qaraganda bozor muhitiga tezroq moslashuvchan kichik korxonalar iste’molchilar ehtiyojlariga mos tovarlarini ko‘proq ishlab chiqaradilar.
Ikkinchidan, fan - texnika taraqqiyotining yangi bosqichini ishlab chiqarishning ixtisoslashuvini kengaytirish, ko‘plab tarmoqlarda korxonalar hajmini oqilona kichraytirish, turli xildagi tovarlar va xizmatlarini taklif etib, taklifning individuallashuvini ta’minlash bilan birga, kichik korxonalarni ularning hajmaga muvofiq keladigan texnika bilan ta’minladi. Mikroprotsessorlar, mini uskunalar, EHMlar va boshqalar ana shunday texnikalar jumlasidandir.
Uchinchidan, iste’molchilarning psixologiyasi o‘zgardi. U bugunga kunda standart mahsulotlar sotib olishni, bir xil kiyim kiyishni, bir xil mashinada yurishni istamaydi, ya’ni talabning tabaqalashuvi (differensiyasi) va iste’molning individualashuvi kuchaydi. Hozirgi vaqtda kichik biznes yirik korxonalarning raqobatchisi va hamkori, yirik ishlab chiqarish va butun iqtisodiyot rivojlanishining muhim omili hisoblanadi.
Кichik biznеs taraqqiyotini ta’minlovchi asosiy omillar quyidagilardan iborat:
Iqtisodiyot tarmoqlarining bozor munosabatlariga o‘tishi va iste’mol bozorining yaratilishi. Bu manfaat va talab doirasini kengaytiradi hamda faqat ommaviy talabdagi tovar va xizmatlarga bo‘lgan extiyojni yaratib qolmay, balki individual talab bo‘lgan narsalarga extiyojni ham tug‘diradi. Bunday talab va extiyojlarni tez va yuqori darajada faqat kichik korxonalargina qondira oladi.
Tadbirkorlarning mulki, huquqi va iqtisodiy manfaatlarining himoyalanishiga huquqiy va davlat tarkibidagi idoralar kafolatining mavjudligi.
Ishbilarmonlik-ning davlat tomonidan soliq, moliyaviy kredit va amortizatsiya siyosati orqali munosib qo‘llab-quvvatlanishi.
Davlat va munitsipal (mahalliy o‘z-o‘zini boshqarish) korxonalarini davlat tasarrufidan chiqarish, xususiylashtirish va kichik firmalarni bunyod etish.
Kam daromad, past rentabelli va zarar ko‘rib ishlovchi davlat korxonalari asosida xususiy kichik korxonalar tashkil qilish.
Davlatning ijtimoiy-siyosiy jihatdan barqaror holati (bu xorijiy kapitalni jalb qilishga ko‘maklashadi).
Jamiyatning tadbirkorlik to‘g‘risidagi ijobiy muruvvatli fikri.
Ishbilarmonlikning tashkiliy-huquqiy shaklini to‘g‘ri tanlash.
Bozor iqtisodiyoti infrastrukturasining (turli innovatsion markazlar, banklar, birjalar, sug‘urta kompaniyalari, reklama agentliklari va boshqalar) tezkorlik bilan taraqqiy topishi.Ishbilarmonlarni qo‘zg‘atuvchi kuch daromad olish ishtiyoqi bo‘lib bu daromad ularga ishbilarmonlik firmalarini taraqqiy toptirish va o‘z ishini kengaytirish, hamda unda ishlovchilarni moddiy rag‘batlantirish uchun kerak bo‘ladi. O‘z ishini tashkil qilishda ustuvor sabab bo‘lib, inson o‘zining jamiyatdagi iqtisodiy, moddiy va ijtimoiy holati (mavqei)ni yaxshilash, o‘zining va oilasining hayoti farovonligini oshirish uchun intilishi hisoblanadi. Tadbirkorlik faoliyatiga turtki bo‘ladigan boshqa sabablar qatoriga shaxsning o‘zini ko‘rsatishga, xalqning moliyaviy resurslaridan bir qismini, qo‘shimcha mehnat va boshqa resurslarni xo‘jalik jarayoniga jalb qilishga imkon borligi, fuqarolarning qonuniy ravishda o‘z daromadlarini oshirishga, qo‘shimcha daromad keltiruvchi faoliyat turi bilan astoydil shug‘ullanishga imkoni borligi kabi omillarni qo‘shish mumkin.
Do'stlaringiz bilan baham: |