Курс иши мавзу: “Юридик шахсларни ажиратиб юбориш ва ажиратиб олишни амалга ошириш усуллари”

Мавзунинг мақсади ва вазифалари. Амалдаги Фуқаролик кодекси уларнинг барчасини умумлаштириб, қуйидагича таъриф берилади:
Ўз мулкида, хўжалик юритишида ёки оператив бошқарувида алоҳида мол-мулкка эга бўлган ҳам ўз мажбуриятлари юзасидан ушбу мол-мулк билан жавоб берадиган, ўз номидан мулкий ва шахсий номулкий ҳуқуқларга эга бўла оладиган ва уларни амалга ошира оладиган,
Мажбуриятларни бажара оладиган, судда даъвогар ва жавобгар бўла оладиган ташкилот юридик шахс ҳисобланади (ФКнинг 39-моддаси).
Юқорида берилган таърифларга кўра, ҳар қандай ташкилот эмас, балки муайян талабларга жавоб берадиган ташкилотларгина юридик шахс бўла олади.
Юридик шахслар:

• 
  Ташкилий бирлик;
  
• 
  Мулкий мустақиллик;
  
• 
  Мустақил мулкий жавобгарлик;
  
• 
  Фуқаролик муомиласида ўз номидан ҳаракат қилиш белгиларига эга бўлиши керак.
  

Ташкилий бирлик – бу юридик шахснинг хуқуқ субъектисиқатида ташкил бўлганлигини, муайян ҳуқуқ ва мажбуриятларга эга бўлишини билдиради.

Мавзунинг ўрганилиши. Мулкий мустақиллик - фуқаролик ҳуқуқининг субъекти бўлиши учун юридик шахс давлат ташкилотининг ўзига хос мулки бўлиши, ҳар қайси давлат ташкилотининг ўзига бириктирилган мулки бўлишини тақазо қилади. Бошқача айтганда, юридик шахслар мустақил баланс ёки сметага эга бўлишлари керак.

Мустақил мулкий жавобгарлик – юридик шахс ҳисобланган ташкилот ўз мажбуриятлари юзасидан ўзига тегишли бўлган (давлат ташкилоти эса, ўзига бириктириб қўйилган) мулки билан жавоб беради. Юридик шахс ҳисобланган давлат ташкилотларининг мажбуриятлари юзасидан давлат жавобгар бқлмайди, бу ташкилотлар ҳам давлат ташкилотлари мажбуриятлари юзасидан жавобгар бўлмайдилар. Давлат бюджетида турадиган ташкилотларнинг қарзини қоплаш, маблағ бериш шартлари ва тартиби Ўзбекистон Республикаси қонунлари билан белгиланади.

Курс ишининг объекти ва предмети. Фуқаролик муомаласи ўз номидан ҳаракат қилиш – юридик шахс ҳисобланган ташкилот ўз номидан ҳуқуқий муносабатларда қатнашиб, турли битимлар туза олиши, мулкий ва мулкий хусусиятда бўлмаган ҳуқуқларга эга бўла олиши ва мажбуриятларни вужудга келтира олиши демакдир. Юридик шахс судда, хўжалик судида мустақил равишда даъвогар ва жавобгар бўла олади.
Қуйида юридик шахсларни ажиратиб юбориш ва ажиратиб олишнинг амалга ошириш усуллари хақида фикр юритамиз.