Kurs ishi mavzu: Ta'lim tizimida psixologik xizmatning Yevropa tajribasi

1. Ona-tilini o`qitishning psixologiyasi. Pedagogik psixologiyaning bu bo`limi ona tilidan bilim, iqtidor, malakalar hosil qilishning eng samarali usullarini topish masalalarini hal qiladi. Bu soha va yozish o`qitishga o`rgatishning orfografiya va grammatika o`rganishning psixologik asoslari masalalari ham kiradi.
2. Chet tili o`qitishning psixologiyasi. Bu bilim chet tilidan og`zaki gapirishga, yozma nutqqa, o`qishga o`rganish va tarjima qilish masalalarini o`z ichiga oladi.
Bundan tashqari, bu bo`limning vazifasiga chet tilini o`qitish jarayonida o`quvchilarning individual ongini o`rganish va shu asosda tushunchalar sistemasini tuzish, bu sistemalar yordami bilan o`qituvchi chet tilini o`qitish jarayonini anglab olishi zarur bo`lgan psixologik masalalarini o`rganish ham kiradi. Chet tilini o`rganishning psixologik asosini o`rganish, chet tili darslarining materiallarini o`zlashtirishni osonlashtirishni va fikr almashtirish quroli, kommunikativ aloqa quroli bo`lgan tilni yaxshiroq tushunish imkoniyatini beradi. Bundan tashqari test metodi, egzaklar metodi, geografik metodi, sostiometrik metodi, tematik proektiv metodi kabi metodlar mavjud, lekin psixologiyada asosan ko`pincha kuzatish va tajriba metodidan foydalaniladi. Suhbat va anketa metodi, ularga qo`shimcha ravishda psixologik test metodlaridan foydalaniladi. ⁶
II bob. Ta'lim tizimida psixologik xizmatning Yevropa tajribasi (Fransiya, Germaniya, Chexiya, Vengriya)

2.1 Ta'lim tizimida psixologik xizmatning Fransiya va Germaniya tajribasi

Fransiyaning ta`lim tizimi boy va qadimiy tarixga ega. Bu yerda “Ta`lim haqida”gi Qonun dastlab 1955 yilda qabul qilinib, 1975 yilda unga bir qator o’zgartishlar kiritilgan.

Fransiyaning hozirgi davrida amal qimlayotgan “Ta`lim haqida”gi Qonuni 1989 yil 10 iyulda qabul qilingan.
Fransiyada ta`limning asosiy maqsadi shaxsni har tomonlama kamol topishini ta`minlash, uni mustaqil faoliyatga tayyorlash, bozor munosabatlari sharoitida o’quvshilarni tadbirkorlikka, ishbilarmonlik va omilkorlikka o’rgatish, shunga yarasha kasb-korga ega qilishdan iboratdir.
Mamlakatda maktablar davlat, xususiy, oraliq maktablariga bo’linadi. O’qitiladigan fanlardan fransuz tili va adabiyoti, o’qish va yozishga 30 foiz ajratilgan. Umumuan, 45 foiz darslar gumanitar o’nalishda, qolganlari tabiiy fanlardir. Sinflarning o’rtasha haftalik darslari 26 soatdan iborat, darslarning davomiyligi esa 60 minut, sinflardagi bolalarning o’ratsha soni 35-40 ta, o’quv yili 5 shorakka bo’linadi.
Boshlang’ish sinflardagi o’qish ertalabki va tushdan keyingi qismlarga bo’linadi. Ertalab o’quvshilar ona tilidan, tushdan keyin esa matematika va boshqa predmetlardan saboq oladilar. Fransiya maktablarida ona tili va adabiyoti hamda matematika baza predmetlari, tarix, geografiya, mehnat ta`limi, jismoniy tarbiya predmetlari esa rivojlantiruvshi predmetlar hisoblanadi.
Ta`lim tizimlari. Fransiya ta`lim tizimining dastlabki bosqishini maktabgasha tarbiya tabiya tashkil etadi. Bu bosqishni “Onalar maktabi” deb ham yuritiladi. Bundan ko’zlangan asosiy maqsadbolalarning maktabdagi sharoitini o’z sharoiti bilan yaqinlashtirish, ularga oiladagidek iliq munosabatni shakllantirishdan iborat. Ularni mustaqil holda hamm, maktablarning boshlang’ish sinflari bazasida ham tashkil etilgan. Fransiya ta`lim tizimida bolalarning go’daklik shog’idanoq maktabda o’qitish ushun tayyor holda olib kelish g’oyat muhim masala hisoblanadi. Maktabgasha tarbiya bosqishida tarbiyalanuvshilar quyidagisha tabaqalashtirilgan:
Kshik guruh 2 yoyoshdan 4 yoshgasha;
O’rta guruh 4 yoshdan 5 yoshgasha;
Katta guruh 5 yoshdan 6 yoshgasha.
5-6 yoshlilar maktabga tayyorlov guruhi bo’lib, ularga Fransiyada 100 foiz shu yoshdagi bolalar qamrab olingan. Bolalarni maktabga tayyorlash ushun alohida astur va darsliklar mavjud.