Kurs ishi mavzu: “taklif, taklif qonuni, taklif egri chizig`i va unga ta`sir etuvchi omillar” Guruh: 146-21-guruh Bajardi: Bahromov S. M. Kurs ishi rahbari: Xashimova S. N. Topshirgan sanasi: Himoya qilgan sanasi: Baho: toshkent-2022

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA O’RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI
ISLOM KARIMOV NOMIDAGI TOSHKENT DAVLAT TEXNIKA UNIVERSITETI
“MUHANDISLIK TEXNOLOGIYALARI” FAKULTETI
“SANOAT IQTISODIYOTI VA MENEJMENTI” KAFEDRASI
“MAKROIQTISODIYOT. MIKROIQTISODIYOT” FANIDAN
KURS ISHI
Mavzu: “TAKLIF, TAKLIF QONUNI, TAKLIF EGRI CHIZIG`I VA UNGA TA`SIR ETUVCHI OMILLAR”
Guruh: 146-21-guruh
Bajardi: Bahromov S.M.
Kurs ishi rahbari: Xashimova S.N.
Topshirgan sanasi: ______________
Himoya qilgan sanasi: ___________
Baho: ___________________


TOSHKENT-2022

MUNDARIJA

KIRISH 2
I-BOB. TAKLIF IQTISODIY KATEGORIYA SIFATIDA 4
1.1TAKLIF VA TAKLIF QONUNI. O'LCHOV VA TA'MINOT EGRI CHIZIG'I 4
1.2TAKLIF VA UNING QIYMATLARINI O'LCHAYDIGAN NARX VA NARX BO'LMAGAN OMILLAR 10
1.3.TAKLIFNING ELASTIKLIGI: TUSHUNCHASI, TURLARI. 14
II-BOB. O`ZBEKISTON ISTE'MOL BOZORIDA TAKLIF, UNING TUZILISHI VA DINAMIKASI 20
2.1 ISTE'MOL BOZORI. UNING TARKIBI VA ENG MUHIM ELEMENTLARINING XARAKTERI 20
2.2 O`ZBEKISTON BOZORIDA TAKLIFNI SHAKLLANTIRISH XUSUSIYATLARI 22
XULOSA 27
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR 29

KIRISH

Har bir korxona o`z foydasini oshirishni ko`zlaydi albatta va buning uchun esa o`sha korxona o`z xarajatlarini maksimal darajada qisqartirib daromadini esa maksimal darajagacha olib chiqa olsa erishadi. Bunday mahsulotlarni ishlab chiqarish uchun esa korxona qancha miqdorda mahsulotni ishlab chiqarishi ya`ni talabni o`rganib chiqishi talab etiladi.

Ayniqsa, bugungi kunda hukm surayotgan raqobatlashuv sharoitida iste’molchilar talabining o`zgarishi, real sektorda yaratilayotgan tovar va xizmatlar narxining shakllanishi, foydani maksimallashtirish, noaniqlik sharoitida qaror qabul qilish, shuningdek, narxga va boshqa omillarga bog`liq talab va taklif elastikligining mazmun mohiyati, davlatning bozorga aralashuvi, ya’ni tovarlarga minimal va maksimal narxlarni o`rnatish ham va hattoki uning oqibatlari bilan bog`liq tushunchalar, qarashlarni sababiy bog`liqlikda tizimli tahlil etishda elastiklik alohida o`rin tutadi. Ko`plab mashhur iqtisodchi olimlar shuni ta`kidlab o`tishadiki, tovarning elastikligi prujinaga o`xshaydi va tovaring elastikliligini to`g`ri baholash va uni tahlil qilish yuzaga kelgan muammolarni hal qilishda va yuqori tavakkalchilik muammolarini hal qilishda muhim ahamiyat kasb etadi. Biz shuni bilamizki tovarlarga bo`lgan talab faqat uning narxiga bog`liq bo`lmay balki yana biz iste`molchilar daromadiga va boshqa tovarlarning narxiga bog`liq. Ammo taklif esa har ikkalasiga bog`liq ya`ni narxga ham ishlab chiqarish xarajatlarining o`zgarishiga bog`liq ravishda o`zgarib turadi. Ko`pgina hollarda biz qancha miqdordatovar xarid qilishni bilmay qolamiz va bunday hollarda faraz qilaylik narx 10% ga oshgan bo`lsin shunda unga talab qanday o`zgaradi yoki bo`lmasa daromadimiz 5% ga oshganda u qanchaga o`zggarishinihisoblashimizda biz elastiklik tushunchasidan foydalanamiz. Ammo bunga faqat iste`molchilar daromadi emas, yana boshqa tovarlarning narxi ham ta`sir qilmasdan qolmaydi. Bunday holatlarda o`rnini bosuvchi tovarlar, bir-birini o`rnini to`ldiruvhi tovarlar ham elastiklikning qanday o`zgarishiga ta`sir qiladi.
Bugungi kunda ko`plab rivojlangan va jahon iqtisodiyotida yetakchi o`rin tutadigan mamlakatlar tajribasi shuni so`zsiz isbotlab bermoqdaki, raqobatdoshlikka erishish va dunyo bozorlariga chiqish, birinchi navbatda iqtisodiyotni izchil isloh etish, tarkibiy jihatdan o`zgartirish va diversifikatsiya qilishni chuqurlashtirish, yuqori texnologiyalarga asoslangan yangi korxona va ishlab chiqarish tarmoqlarining jadal rivojlanishini ta’minlash, faoliyat ko`rsatayotgan quvvatlarni modernizatsiya qilish va texnik yangilash jarayonlarini tezlashtirish hisobidan amalga oshirilishi mumkin. Talab va taklif o`rtasidagi nomutanosiblikning yuzaga chiqqanligi, iste’mol tovarlariga bo`lgan talabning pasayishi oqibatida hosilaviy bozorlar (mehnat bozori, qimmatli qog`ozlar bozori)ga ham jiddiy ta’sir ko`rsatayotganligi, aynan mikroiqtisodiy tushunchalardan elastiklik haqida nazariy-amaliy o`rganish va tadqiq etish lozimligini ko`rsatmoqda.

I-BOB. TAKLIF IQTISODIY KATEGORIYA SIFATIDA

1. TAKLIF VA TAKLIF QONUNI. O'LCHOV VA TA'MINOT EGRI CHIZIG'I

"Taklif" ishlab chiqaruvchilarning ma'lum tovarlar va xizmatlarni ishlab chiqarish va sotish istagini anglatadi.

Taklif miqdori-bu ma'lum bir vaqt ichida ma'lum bir narxda sotish uchun taqdim etiladigan tovarlar va xizmatlar miqdori.
Sotuvchilar har doim ziddiyatli. Bir tomondan, ular tovarlarni yuqori narxda sotishga intilishadi, boshqa tomondan - savdo hajmini oshirish. Narxlarning oshishi bilan ta'minot hajmi ham shunga mos ravishda oshadi; narxlarning pasayishi bilan ta'minot ham kamayadi. Ushbu o'ziga xos bog'liqlik taklif qonuni deb ataladi. Iste'molchi nuqtai nazaridan yuqori narx to'siq vazifasini bajaradi: narx to'sig'i qancha past bo'lsa, iste'molchi shuncha ko'p sotib oladi. Yetkazib beruvchi uchun narx har bir mahsulot birligi uchun daromadni anglatadi va shuning uchun u o'z mahsulotini bozorda sotish uchun ishlab chiqarish va taklif qilish uchun rag'bat