Kurs ishi. Mavzu: O'zlashma so'zlarni moslashtirish va tildagi usullar. Bajardi: Shamsiddinov Odilxon. Mundarija

Xulosa. 
O‘zbek tiliga Davlat tili maqomi berilgunga qadar 
va u amal qila boshlangandan keyin qator-qator 
matbuot xodimlari, hatto ayrim tilshunoslar 
Davlat tili haqid
agi qonunni to‘liq joriy etish 
o‘rniga, uning ayrim bandlariga deyarli e’tibor 
bermay, ko‘pdan buyon qo‘llanib kelinayotgan va 
omma nutqiga singib ketgan ko‘plab terminlarni, 
ularning ichki mazmunini o‘rganmay turib, 
yangidan noto‘g‘ri hosil qilingan lekse
malar bilan 
almashtira boshlashdi. Xatto “termin”, 
“terminologiya” kabilar “atama”, 
“atamashunoslik” leksemalari bilan almashtirib 
qo‘llanadigan bo‘ldi. Binobarin, “atama”, 
“atamashunoslik” kabi tushunchalar 
umumxarakterda bo‘lganligi e’tiborga olinmadi. 
C
hunki, “atama” deyilganda terminologiyaga 
mutlaqo aloqasi bo‘lmagan onomastika 

---

(toponimiya, antroponomiya, oykonimiya 
kabilar)ga aloqador leksik birliklar ham 
tushuniladi. Garchi, chet el va umuman, sho‘ro 
tilshunosligida termin nazariy jihatdan nisbatan 
t
o‘liqroq o‘rganilgan bo‘lsa ham uning ta’rifi, 
termin va termin bo‘lmagan so‘zlarning bir
-
biridan farqlanuvchi belgilari, terminning tarkibi 
(uning nechta elementdan iborat bo‘lishi singari 
masalalar) hali oxirigacha o‘rganilgan va hal 
qilingan, deya olmay
miz. Bu hol to‘laligicha 
o‘zbek tilshunosligi va terminologiyasiga ham 
taalluqlidir. 
Har qanday tushunchalar tizimiga muayyan 
terminlar tizimi to‘g‘ri keladi. Terminologik 
tizimlar fan taraqqiyoti bilan birgalikda rivojlanib 
boradi. Terminlar umumiste’moldagi so‘zlardan 
farqli ravishda joriy qilinib ularning qo‘llanishi 
ma’lum darajada nazorat ostida bo‘ladi. 
“Terminlar paydo bo‘lib qolmaydi”, aksincha, 

---

ularning zaruriyati anglangan holda “o‘ylab 
topiladi”, “ijod qilinadi”.
Shuningdek, oddiy so‘zdan farql
i ravishda, 
terminning ma’nosi kontekstga bog‘liq bo‘lmaydi, 
muayyan leksema terminologik ma’nosida va o‘z 
terminologik maydonida qo‘llanar ekan, ayni 
ma’no saqlanib qolaveradi. Biroq ko‘p ma’noli 
terminlarning aniq ma’nosini ajratib olish uchun 
kontekstni
ng zarurligi shubha tug‘dirmaydi.
Terminologik birikmalarning ko‘p leksemaliligi, 
ya’ni ular komponentlarining soni nechtagacha 
bo‘lishi keyingi yillarda terminshunoslarning 
diqqat-
e’tiborini jalb etib kelmoqda.