Kurs ishi: Korxonaning moliyaviy holatining auditi. Tashkilotning moliyaviy holatining auditi va tahlili Korxonaning moliyaviy holatini auditorlik baholash

3.2. Balansning ekspress auditi
P (lar) BU 2 ga muvofiq "Balans" - bu korxonaning moliyaviy holati to'g'risidagi hisobot bo'lib, uning aktivlari va majburiyatlarini aks ettiradi.
Buxgalteriya balansining ekspress auditi - buxgalteriya balansida moliyaviy-xo'jalik operatsiyalari to'g'risidagi ma'lumotlarning aks ettirilishining ishonchliligini tezkor tasdiqlashda korxonaning moliyaviy holati to'g'risida tezkor olingan ma'lumotlar va xulosalar.
Tekshirish manbalari: Buxgalteriya balansi (No1 shakl), Bosh kitob, aylanma balanslari, buyurtma jurnallari, inventar materiallari, soliq deklaratsiyasi va boshqalar.
Buxgalteriya balansining to'g'riligini tekshirish muvofiqlikni tekshirishdan boshlanadi:
1. O'tgan yil oxiridagi balans ma'lumotlari bilan yil boshidagi balans ma'lumotlari. Boshlang'ich va yakuniy balanslar o'rtasidagi tafovutlarni aniqlashda bosh buxgalterdan tushuntirishlar talab qilinadi.
2. Yakuniy balans ma'lumotlari Bosh daftarning yil oxiridagi schyotlar qoldig'i va buyurtma jurnallari, arifmetik hisoblarning to'g'riligi.
3. Yil boshi va oxiridagi balans moddalarining solishtirilishi.
4. Moliya organlari bilan hisob-kitoblar uchun balans moddalari summalarining va korxona va moliya muassasalaridagi balansning izchilligi va bir xilligi.
5. Balans ko'rsatkichlari va hisobotning boshqa shakllarining o'zaro bog'liqligi.
Aktiv va passivlarni aks ettirishning to'g'riligi tekshiriladi.
Kompaniya aktivlari auditining asosiy ob'ektlari nomoddiy aktivlar, tugallanmagan qurilishlar, asosiy vositalar, uzoq muddatli moliyaviy qo'yilmalar, uzoq muddatli debitorlik qarzlari, kechiktirilgan soliq aktivlari, boshqa qaytarib bo'lmaydigan aktivlar, tovar-moddiy zaxiralar, hisob-kitob operatsiyalari, joriy moliyaviy qo'yilmalar, pul mablag'lari hisoblanadi. va pul ekvivalentlari.
Auditor buxgalteriya balansida har bir ob'ekt bo'yicha aks ettirishning to'g'riligini tasdiqlashi mumkin.
Balansda ko'rsatilgan nomoddiy aktivlarning ishonchliligini tekshirishda auditor quyidagilarni aniqlashi mumkin: aktivlarni ularga taqsimlashning to'g'riligi, boshlang'ich, qoldiq qiymati va amortizatsiyani aniqlash, shuningdek balans moddalari bo'yicha ma'lumotlarning balansga muvofiqligi. Bosh kitob hisobi.
“Amortizatsiya” moddasiga asosan auditor Balans ma’lumotlarining Bosh kitobdagi 133 “Nomoddiy aktivlarning eskirishi” subschyotining kredit balansiga muvofiqligini aniqlashi mumkin.
"Tugallanmagan qurilish" moddasiga binoan, auditor qayta tiklanmaydigan aktivlarni (shu jumladan, mavjudlarini va jihozlarini almashtirish uchun tiklanmaydigan moddiy aktivlarni) qurish, yaratish, ishlab chiqarish, rekonstruksiya qilish, modernizatsiya qilish, sotib olishda tugallanmagan kapital qo'yilmalar qiymatini ko'rsatishning to'g'riligini belgilaydi. o'rnatish uchun), korxona tomonidan amalga oshiriladigan, shuningdek kapital qurilishni moliyalashtirish uchun avans to'lovlari.
Auditorning vazifasi Balans moddasi ma'lumotlarining Bosh kitobning 15-"Kapital qo'yilmalar" schyotining debet balansiga muvofiqligini aniqlashdan iborat.
Xuddi nomoddiy aktivlar kabi asosiy vositalar ham quyidagi yo‘nalishlar bo‘yicha tekshiriladi: aktivlarni asosiy vositalarga tasniflashning to‘g‘riligi, ularning boshlang‘ich, qoldiq qiymati va buzilishini aniqlash, balans va bosh kitob ma’lumotlariga mos kelishi.
Auditor Balansda ko'rsatilgan asosiy vositalarning boshlang'ich qiymati to'g'risidagi ma'lumotlarning muvofiqligini Bosh kitobdagi 10 «Asosiy vositalar» va 11 «Boshqa aylanma moddiy aktivlar» schyotlarining debet qoldig'ini belgilashi mumkin.
Buxgalteriya balansida ko'rsatilgan asosiy vositalarning eskirishini tekshirishda auditor amortizatsiya ob'ektining to'g'riligini aniqlashi kerak. Amortizatsiya ob'ekti - asosiy vositalarning qiymati (tugallanmagan yer va kapital qo'yilmalar qiymatidan tashqari).
Balansda aks ettirilgan uzoq muddatli moliyaviy qo'yilmalarning to'g'riligini tekshirish moliyaviy qo'yilmalarni aniqlash va ularni baholashning to'g'riligini, ishtirok etish usuli bo'yicha hisobga olinadigan uzoq muddatli investitsiyalar tasnifiga muvofiqligini aniqlashdan iborat. boshqa korxonalarning kapitalida va boshqa uzoq muddatli moliyaviy qo'yilmalar, balans sanasidagi moliyaviy qo'yilmalarni baholash.
Buxgalteriya hisobi va soliq hisobi uchun kechiktirilgan soliq aktivlariga summalarni kiritish va daromad solig'i summasini hisoblashni aks ettirishning to'g'riligi tekshiriladi. Auditor buxgalteriya hisobi va soliq hisobi uchun soliq solinadigan baza o'rtasidagi farq tufayli keyingi davrlarda qoplanishi kerak bo'lgan kechiktirilgan soliq majburiyatlari summasini to'g'ri ko'rsatishga alohida e'tibor berishi kerak.
“Boshqa qaytarib bo‘lmaydigan aktivlar” moddasi bo‘yicha auditor ularni “Qaytarib bo‘lmaydigan aktivlar”ning oldingi moddalariga kiritilmaganligi sababli ularning aks ettirilishining to‘g‘riligini tekshiradi, sotib olishda yuzaga keladigan gudvil bundan mustasno.
Auditor aktivlarni aylanma mablag'lar sifatida tasniflash va ularni baholashning to'g'riligini aniqlashi kerak.
Zaxiralarni baholashning to'g'riligini tekshirishda auditor uning ikkita qiymatdan eng kichiki: tannarx (dastlabki tannarx) yoki sotishning sof qiymati, shuningdek ularning haqiqiyligi asosida amalga oshirilganligiga ishonch hosil qilishi mumkin.
Ishlab chiqarish zahiralarini tekshirishda auditor aktivlarni ishlab chiqarish zahiralari tarkibiga kiritishning to'g'riligini, ularni baholash va Bosh kitob schyotlari bo'yicha balans ma'lumotlariga muvofiqligini aniqlaydi.
Auditor buxgalteriya balansi ma’lumotlarining “O‘stirish va boqish uchun mo‘ljallangan hayvonlar” moddasi bo‘yicha Bosh kitobdagi 21 “O‘stiriladigan va boqish uchun mo‘ljallangan hayvonlar” schyoti debet qoldig‘iga muvofiqligini belgilashi shart.
Tugallanmagan ishlab chiqarish balansida aks ettirishning to'g'riligini tekshirib, auditor ushbu moddada tugallanmagan ishlab chiqarish va tugallanmagan ishlab chiqarish (xizmatlar), shuningdek, o'z ishlab chiqarishining yarim tayyor mahsuloti tannarxlari aks ettirilganligini aniqlashi kerak. va qurilish shartnomalari bo'yicha buyurtmachilarning yalpi qarzlari.
Auditorning vazifasi buxgalteriya balansida aks ettirilgan tayyor mahsulot qiymatining 26-“Tayyor mahsulotlar” va 27-“Qishloq xoʻjaligi mahsulotlari” schyotlari boʻyicha Bosh kitobdagi debet qoldigʻiga muvofiqligini aniqlashdan iborat.
Auditor balansdagi mahsulot tannarxi to'g'risidagi ma'lumotlarning 28 "Tovarlar" schyotining barcha subschyotlari bo'yicha Bosh kitobdagi yig'ma debet qoldig'i summasi to'g'risidagi ma'lumotlarga muvofiqligini belgilashi kerak.
Auditor Balansda aks ettirilgan olingan veksellar summasining Bosh kitobning 34-“Qisqa muddatli veksellar” schyotining debet qoldig'iga muvofiqligini belgilashi mumkin.
Tovarlar, ishlar, xizmatlar bo'yicha debitorlik qarzlari balansida aks ettirishning ishonchliligini tekshirishda auditor ushbu moddada xaridorlar yoki mijozlarning ularga ko'rsatilgan mahsulotlar, tovarlar, ishlar yoki xizmatlar uchun qarzlarining aks ettirilganligini aniqlaydi. veksellar bilan ta'minlangan qarz).
Hisob-kitoblar bo'yicha debitorlik qarzlarini tekshirish uning balansida quyidagi yo'nalishlarda aks ettirilishining to'g'riligini aniqlashni o'z ichiga oladi: byudjet bilan, berilgan avanslar bo'yicha, hisoblangan daromadlar bo'yicha, ichki hisob-kitoblar bo'yicha.
Byudjet bilan hisob-kitoblarni amalga oshirish uchun moliya va soliq organlarining debitorlik qarzlarini, shuningdek soliqlar, yig'imlar va byudjetga boshqa to'lovlar bo'yicha oldindan to'lovlarni aks ettirish kerak. Auditor “Byudjet bilan hisob-kitoblar bo‘yicha debitorlik qarzlari” moddasi bo‘yicha Balans ma’lumotlarining Bosh kitobdagi 64 “Soliqlar va to‘lovlar bo‘yicha hisob-kitoblar” schyotining debet qoldig‘iga muvofiqligini belgilashi shart.
«Berilgan avanslar bo'yicha debitorlik qarzlari» moddasi bo'yicha auditor boshqa korxonalarga kelgusidagi to'lovlar hisobiga berilgan avans summalarini aks ettirishning to'g'riligini aniqlaydi.
Auditor balansda aks ettirilgan hisoblangan daromadlar bo‘yicha debitorlik qarzlari Bosh kitobdagi 373-“Hisoblangan daromadlar bo‘yicha hisob-kitoblar” subschyoti debet qoldig‘iga mos kelishini aniqlashi kerak.
«Ichki hisob-kitoblar bo‘yicha debitorlik qarzlari» qatorida idoralararo va jamiyat ichidagi hisob-kitoblar bo‘yicha qarzlar hamda bog‘langan shaxslarning debitorlik qarzlari aks ettirilishi mumkin.
«Boshqa joriy debitorlik qarzlari» moddasi bo‘yicha auditor debitorlarning aks ettirilgan qarzi debitorlik qarzlarining boshqa moddalariga kiritib bo‘lmaydigan va aylanma mablag‘larda aks ettirilganligini aniqlaydi.
«Joriy moliyaviy qo'yilmalar»ni tekshirishda auditor investitsiyalar balansida ularning tarkibini aks ettirishning to'g'riligini, ularni baholashni, balans ma'lumotlarining Bosh kitobdagi schyotlar bo'yicha muvofiqligini belgilaydi.
Pul mablag'lari va ularning ekvivalentlari balansida aks ettirishning to'g'riligini tekshirganda, auditor birinchi navbatda ularga aktivlarni kiritish to'g'riligini, shuningdek balans ma'lumotlarining Bosh kitobdagi schyotlar bo'yicha qoldiqlarga muvofiqligini aniqlaydi.
Boshqa aylanma mablag'lar balansida aks ettirishning to'g'riligini tekshirishda auditor ushbu moddada balansning I bo'limining moddalariga taalluqli bo'lmagan aylanma mablag'lar summalari aks ettirilganligini aniqlashi kerak.
Kelgusi davrlar xarajatlari balansida ko'rsatilishining to'g'riligini tekshirishda auditor ushbu maqola joriy yoki oldingi hisobot davrlarida sodir bo'lgan xarajatlarni aks ettirganligini, ammo keyingi hisobot davrlariga tegishli ekanligini aniqlashi kerak. Bosh daftarning "Kechilgan xarajatlar" moddasi bo'yicha balans ma'lumotlarining va 39-sonli "Kechilgan xarajatlar" hisobvarag'ining muvofiqligi.
Buxgalteriya balansining aktiv moddalarining muvofiqligini tekshirgandan so'ng, auditor balans passivida hisob qoldiqlarini ko'rsatish orqali to'g'riligini tekshiradi.
"Kapital" I bo'limidagi ma'lumotlarning to'g'ri aks ettirilganligini tekshirish vakolatli, ulushli, qo'shimcha kiritilgan va boshqa qo'shimcha kapitalga tegishli.
Ustav kapitalining moddalarida aks ettirilgan ma’lumotlarni tekshirishda auditor mulkdorlarning (ishtirokchilarning) korxonaning ushbu kapitaliga qo‘shgan hissasi bo‘lgan ta’sis hujjatlarida qayd etilgan aktivlarning umumiy qiymatining to‘g‘riligini tasdiqlaydi.
Ustav kapitalini tekshirish Balansda aks ettirilgan ustav kapitalining qiymati Bosh kitobdagi 41-“Ustav kapitali” schyotining kredit balansi ma’lumotlariga mos kelishini nazarda tutadi.
Qo'shimcha investitsiya qilingan kapitalni tekshirish aktsiyadorlik jamiyatlari tomonidan o'z aktsiyalarini sotish natijasida olingan aktsiyadorlik mukofoti miqdorini ushbu moddada aks ettirishning to'g'riligini aniqlashdan iborat.
Zaxira kapitalini tekshirish amaldagi qonun hujjatlariga yoki ta'sis hujjatlariga muvofiq korxonaning taqsimlanmagan foydasi hisobidan yaratilgan zaxiralar miqdorini ushbu moddada aks ettirishni aniqlashtirishga qisqartiriladi. Auditorning vazifasi Balansda aks ettirilgan zahira kapitali qiymatining Bosh kitobdagi 43-“Zaxira kapitali” schyoti bo‘yicha kredit balansiga muvofiqligini aniqlashdan iborat.
Taqsimlanmagan foyda (qoplanmagan zarar) balansida aks ettirishning to'g'riligini auditor P(S)BU 2 "Balans" ga muvofiq tekshiradi.
To'lanmagan kapitalni tekshirish balansda aks ettirilgan summaning mulkdorlarning (ishtirokchilarning) ustav kapitaliga qo'shgan hissasi bo'yicha haqiqiy qarziga muvofiqligini, ya'ni balansda ko'rsatilgan to'lanmagan kapital summasining tegishliligini aniqlashni nazarda tutadi. Bosh kitobdagi 46-“Toʻlanmagan kapital” hisobvaragʻidagi kredit qoldigʻi.
Olib tashlangan kapitalni tekshirish xo'jalik yurituvchi sub'ektlar tomonidan o'z chiqargan aktsiyalarining yoki kompaniya ishtirokchilaridan sotib olingan zarralarning haqiqiy qiymatini aks ettirishning to'g'riligini aniqlashdan iborat. Auditor Balansda ko'rsatilgan olib qo'yilgan kapital summasining Bosh kitobdagi 45-«Olib tashlangan kapital» schyoti bo'yicha kredit qoldig'iga muvofiqligini belgilashi shart.
Quyidagi xarajatlar va to'lovlarni ta'minlash bo'yicha ma'lumotlar balansida aks ettirishning to'g'riligini auditor quyidagi moddalar bo'yicha aniqlaydi: xodimlarga haq to'lashni ta'minlash, boshqa xavfsizlik va maqsadli moliyalashtirish.
«Uzoq muddatli majburiyatlar»ni tekshirishda - auditor majburiyatlarni uzoq muddatli majburiyatlarga kiritish va ularni Balansda aks ettirishning to'g'riligini aniqlaydi.
Uzoq muddatli majburiyatlar balansida aks ettirishning to'g'riligini tekshirishga uzoq muddatli bank kreditlari, uzoq muddatli moliyaviy majburiyatlar, kechiktirilgan soliq majburiyatlari va boshqa uzoq muddatli majburiyatlar kiradi.
Balansning IV bo'limi tekshirilganda "Qisqa muddatli majburiyatlar" qisqa muddatli bank kreditlari, uzoq muddatli majburiyatlar bo'yicha joriy qarzlar, berilgan veksellar, joriy hisob-kitob majburiyatlari, joriy hisob-kitob majburiyatlari va olingan avanslar, byudjet bilan hisob-kitoblar bo'yicha joriy majburiyatlarni o'z ichiga oladi. sug'urta bilan joriy hisob-kitob majburiyatlari, ish haqi bo'yicha joriy majburiyatlar, ishtirokchilar bilan hisob-kitoblar bo'yicha joriy majburiyatlar, ichki hisob-kitoblar bo'yicha joriy majburiyatlar, boshqa joriy majburiyatlar.
"Kechiktirilgan daromadlar" moddasiga binoan auditor joriy yoki oldingi hisobot davrlarida olingan daromadlarni keyingi hisobot davrlariga to'g'ri aks ettirish to'g'riligini aniqlashi kerak. Balansda aks ettirilgan kechiktirilgan daromad mablag'lari summasi Bosh kitobdagi 69-«Kechiktirilgan daromadlar» schyotining kredit balansiga mos kelishi kerak.