Курилишда илмий-техник вазифаларни ечиш усуллари


УСУЛЛАРНИ УМУМИЙ КЛАССИФИКАЦИЯСИ



Download 0,86 Mb.
bet6/16
Sana16.03.2022
Hajmi0,86 Mb.
#496061
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   16
Bog'liq
КИТВЕУ. М-3

УСУЛЛАРНИ УМУМИЙ КЛАССИФИКАЦИЯСИ
1) Илм ўрганадиган объектларнинг мазмунига ва илмий фанлар турига қараб Усуллар сифат ва миқдорий жиҳатдан қуйидагича фарқ қилувчи гуруҳларга бўлинади.
А) Табиатшунослик усуллари // ижтимоий фан усуллари;
табиатшунослик доирасида: жонли табиатни ўрганиш усуллари / физик-кимёвий усуллар ва бошқалар.
Б) воситали ва бевосита билиш усуллари.
Тўғридан-тўғри билиш - бу тадқиқотчининг идрок ва фаолият соҳасига ҳақиқатан ҳам киритилган объектларни билиш.
Билвосита билиш - ҳақиқий идрок соҳасида бўлиши мумкин бўлмаган нарсаларни билиш, чунки улар ҳозирги пайтда мавжуд эмас (масалан, ретроспектив ва прогностик билиш объектлари).
2) Қўлланиш доирасига қараб, қўлланилиш кенглиги бўйича:
умумий фанлар ва билимларнинг барча босқичларида ҳаракат қиладиган универсал (фалсафий);
гуманитар, табиий ва техник фанларда ишлатилиши мумкин бўлган умумий илмий (умумий мантиқий усуллар ва ёндашувлар: (таҳлил, синтез, индуксия, дедуксия, моделлаштириш, таққослаш, ўхшашлик ва бошқалар // тизим ёндашуви);
хусусий - турдош фанлар учун (статистика - социологияда - иқтисод);
махсус - маълум бир фан, илмий билим соҳаси учун (статистик ва иқтисодий усул, иқтисодий ва математик усул, мувозанат усули ва бошқалар).
УСУЛЛАР УМУМИЙ КЛАССИФИКАЦИЯСИ
3) Илмий билиш жараёнининг роли ва жойига боғлиқ равишда:
А) Расмий ва мазмунли, тарихий ва мантиқий усуллар;
Б) Тадқиқот усуллари ва ўрганилаётган материални тақдим этиш усуллари.
C) чуқур мохиятли (масалан: абстракция, индуксия ва дедуксия).
Босқичли - тадқиқотнинг маълум босқичлари билан озми-кўпми қатъий боғланган усуллар: эмпирик методлар ва назарий даражадаги усуллар.
Эмпирик даражадаги усуллар
кузатиш;
баёнлаш;
 таққослаш;
 хисоб;
ўлчаш;
 анкетали сўров;
 сухбат;
 тест ўтказиш;
эксперимент
ва бошқалар.
Назарий даражадаги усуллар :
умумантиқий усуллар
(анализ, синтез, индукция, дедукция, аналогия)
аксиоматик;
гипотетик-дедуктив;
 формаллаштириш;
 абстрактлаш;
умумлаштириш;
 идеаллаштириш;
 хаёлий эксперимент ва бошқалар.

Download 0,86 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   16




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish