Kurbanova durdona salaxitdinovna gimnastika va uni o

 Dastlabki tanlovning mazmuni quyidagilardan iborat (1-sxema): 
1.
Nomzodning salomatligi va funksional imkoniyatlari. 

---

43
2.
Gimnastikachining tashqi ko’rinishi va kelajagining bahosi. 
3.
Jismoniy qobiliyatlariga berilgan baho – ularning darajasi, o’sish tempi 
va perspektivaning rivojlanishi. 
4.
Texnik perspektiva bahosi – texnik bilimlarni va ko’nikmalarni egallash 
tezligi va sifati. 
5.
Motivatsion – irodaviy xususiyatlarga, ya’ni yuqori muvafaqqiyatlarga 
erishishga intilish, komillikka intilish, chidam va boshqalar kiradi. 
6.
O’ziga xos qobiliyat – egiluvchanlik, raqqosalik, ehtirosliylik. 
1-sxema 
Badiiy gimnastikaning tanlov sxemasi 
Sog’lig’i to’g’risidagi ma’lumotni dastlab yashash joyidagi shifokor beradi, 
keyinchalik jismoniy tarbiya va sport dispanseri shifokori beradi. Tashqi ko’rinishga 
bahoni dastlab boshlang’ich tanlov bosqichida murabbiy beradi va u tanlov uchun 
javobgar hisoblanadi. Maxsus tanlov bosqichida maktab pedagogika kengashi, 
keyinchalik terma jamoa murabbiyi mas’ul hisoblanadi. Bu masalada aniq mezonlar 
yo’q, lekin ba’zi-bir tavsiyalarni berish mumkin: tanlovda muskuli astenik tipdagi, 
tor bo’ksali, ingichka suyakli, oyoq-qo’li va bo’yni uzun, mushaklarining shakli 
uzun, yo’g qatlami bo’lmagan qizlarni tanlash maqsadga muvofiqdir. Agar bolaning 
Terma jamoaga 
tanlov 
Tabiiy saralash 
Guruhdagi mashqlar 
Sun
’
iy saralash 
D
astlabki bosqich 
maxsus tanlov 
Boshlang’ich
tanlov 
Individual musobaqa 
Asosiy bosqich 

---

44
qomati proporsional, yoqimli ko’rinishga ega bo’lsa, shuni hisobga olish kerakki, 
bolaning qomati, kattalarnikidek emas, u “xunuk o’rdakcha”dan go’zal «oq qushga» 
aylanishi, 
“qo’girchoq” 
qiz 
esa, 
aksincha 
bo’lishi 
ham 
mumkin. 
Gimnastikachilarning jismoniy va texnik perspektivalarini boshlang’ich bosqichda 
tajribali murabbiy vizual ko’rish orqali aniqlashi mumkin.
Yosh murabbiy bo’lsa mutaxassislar taklif etgan testlardan foydalanishi 
mumkin: J.Ye. Flrileva (1978), M.V. Pristavkina (1987), N.A. Ovchinnikova, 
Ye.V. Biryuk (1991) va boshqalar.
Maxsus tanlov bosqichida pedagogik nazoratning majmua turi o’tkazilishi 
kerak. Ular quyidagilardan iborat:
1. Morfologik (tashqi) ma’lumotlar (2-jadval); 
2. Jismoniy tayyorgarlik; 
3. Xoreografik tayyorgarlik; 
4. Texnik tayyorgarlik; 
5. Musobaqaviy dasturlarning kompozitsiyasi va mazmuni; 
6. Funksional tayyorgarlik; 
7. Motivatsion-irodaviy hususiyatlar. 
2-jadval 
Morfologik ma’lumotning bahosi 
№ 
Baholash 
Talab 
Qo’shimcha 
1 
Bo’y uzunligi 
7-8 yosh 118-130 
sm
9-10 yosh 128-140 
sm
11-12 yosh 135-155 
sm
13-14 yosh 150-160 
sm
15-16 yosh 156-166 
sm
17-18 yosh 158-168 
sm
Har bir ortiqcha yoki 
yetmagan 
sm 
–
qo’shimcha 1,0 ball,
0,5 
sm
– 0,5ball 
2 
Tana 
og’irligi 
(indeks bo’yicha 
120-125 
sm
– 2-5 
126-130 
sm
– 6-8 
Har 
qaysi 
ortiqcha 
kilogram vazn uchun –

---

45
Broko): og’irlik-
(bo’y-100) 
131-135 
sm
– 9-10 
136-140 
sm
– 11-12 
141-146 
sm
– 13-14
146-150 
sm
– 15-16 
151-155 
sm
– 17-19 
156-160 
sm 
– 20-16 
161-165 
sm
– 21-15 
166-170 
sm 
– 22-14
qo’shimca 1,0 ball,
100 
gr
– 0,1ball 
3 
Proporsionallik