Kurash turlari va uni o`qitish metodikasi

3.3.2.Chuqurlashtirilgan sport ixtisoslashuvi bosqichi 
Ushbu  bosqichning  asosiy  vazifalari  quyidagilardan  iborat:  kurashchining  xar 
tomonlama  jismoniy  tayyorgarligi,  sog’lig’ni  mustahkamlash,  umumiy  chidamlilik  va 
tezkor-kuch sifatlarini tarbiyalash, bellashuvni kombinatsiyali usulda olib borish asoslarini 
egallash, maxsus chidamlilikni rivojlantirish, musobaqa tajribasiga ega bo’lish. 
Trenirovkaning asosiy uslublari: o’yin, bir tekis, o’zgaruvchan, takroriy,  musobaqa, 
aylanma. 

---

Trenirovka  vositalari:  sport  o’yinlari,  kross  yugurish,  kurashchining  maxsus 
mashqlari,  akrobatika  mashqlari,  kichik  og’irliklar  bilan  mashqlar,  musobaqa 
xususiyatidagi o’quv-trenirovka bellashuvlari. 
Ko’rgina  mutaxassislar  tomonidan  shu  narsa  isbotlanganki,  chuqurlashtirilgan  sport  
ixtisoslashuvi bosqichida kurashchining har tomonlama trenirovkasi katta samara beradi. 
Sport  kurashida  trenirovka  jarayonini  rejalashtirishda  texnik-taktik  tayyorgarlikka 
ko’r vaqt ajartish lozim, chunki kurashchi katta hajmda hujum harakatlarini o’zlashtirishi 
kerak.           
Ushbu  davrda  texnik  harakatning  to’g’ri  biodinamikaviy  tuzilmasiga  o’rgatishga 
harakat  qilish  zarur.  Biroq  texnik  tayyorgarlikda  muvaffaqiyatga  erishish  ko’p  hollarda 
kurashchi  jismoniy  sifatlari  rivojlanishining  optimal  nisbatlariga  bog’liq.  Ushbu  davrda 
trenirovka  jarayoniga  harakatli  va  sport  o’yinlari,  shuningdek  sport  kurashida  muhim 
ahamiyatga ega bo’lgan jismoniy sifatlarni tarbiyalashga qaratilgan kurashchining maxsus 
mashqlarini  kiritish  hisobiga  tezkorlikni  tarbiyalashni  davom  ettirishi  kerak.  Mazkur 
davrda  o’smir  kurashchilarning  tezkor-kuch  sifatlarini  rivojlantirishga  katta  e’tibor 
beriladi. Bu bosqichda kurashchining egiluvchanligini tarbiyalashni davom ettirish lozim. 
Harakat    amplitudasini  oshirishga  yordam  beradigan  cho’ziltirish  mashqlari 
egiluvchanlikni rivojlantirishda asosiy bo’lib hisoblanadi. 
Mutaxassislarning fikricha, trenirovkaning ushbu davrida chidamlilikni tarbiyalashga 
alohida  e’tibor  qaratish  lozim.  Umumiy  chidamlilikni  tarbiyalash  vositalariga  kross 
yugurish, sport o’yinlari, suzish kiradi.  
V.R.Filin va N.A.Fomin (1980) fikricha, srrot mashqlarida chaqqonlikni tarbiyalash, 
ya’ni  harakat  malakalari,  ko’nikmalarini  egallash,  vaziyat  o’zgargan  paytda  harakat 
faoliyatini  samarali  qayta  qurish  qobiliyatini  takomillashtirishga  katta  o’rin  ajratilishi 
zarur.  Shuning  uchun  chaqqonlikni  tarbiyalash  koordinatsion  murakkab  harakatlarni 
egallash hamda to’satdan o’zgargan vaziyat talablariga muvofiq holda harakat faoliyatini 
qayta tashkil qilish qobiliyatlarini takomillashtirishni ko’zda tutadi. 
Ushbu  tavsiyalar  sport  kurashi  turlariga  taalluqlidir,  bu  erda  sportchi  faoliyati 
variantli - to’qnashuvli vaziyatlarda o’tadi.  
Kurashchi  chaqqonligini  tarbiyalashning  asosiy  vositalari  -    bu  sport  o’yinlari, 
akrobatika va gimnastika mashqlaridir. 

---

Tiklanish tadbirlari o’smirning kundalik faoliyatida trenirovka mashg’ulotlari va dam 
olishning optimal tartibiga erishishga qaratilgan. 
Massaj,  basseynda  suzish,  bug’li  hammom  (haftada  bir  marta),  vitaminlar  va 
oqsillarga boy ovqatlanish tavsiya qilinadi.