Kurash turlari va uni o`qitish metodikasi

1 
2 
3 
4 
5 
6 
7 
8 
9 
10 
11 
Kuch 

  

 

 

 
+ 
+ 

 

 

 

 
+ 

 
+ 

 
+ 

 
+ 

 

 

 
Tezlik 

 

 

 

 
+ 
+ 

 

 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
Tezkor-kuch 
sifatlari 
+ 

 
+ 

 
+ 

 
+ 

 
+ 

 
+ 

 
+ 

 
+ 

 
+ 

 
+ 

 
Statik 
chidamlilik 
+ 
+ 
+ 
+ 

  

 
+ 

 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 

 
+ 

 
+ 
+ 
+ 

 
Dinamik 
chidamlilik 
+ 

 

 

 

 
+ 

 
+ 

  

 
+ 

 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 

 
+ 
+ 
Umumiy 
chidamlilik 
+ 

 
+ 

 
+ 
+ 

 

 
+ 
+ 
+ 

 
+ 
+ 
+ 

 
+ 
+ 
+ 

 
Egiluvchanlik 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 

 
+ 
+ 

 
+ 
+ 
+ 

 

 

 
+ 
+ 

 

 
Muvozanat 
saqlash 
+ 
+ 

 
+ 
+ 

 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
Shartli belgilar: + - subkritik va kritik belgilar; 

 - rast sezish fazasi;  

 - o’rtacha sezish fazasi; 

 - yuqori sezish fazasi 
 
2.3.Sportchining umumiy va maxsus tayyorgarligi birligi  
 
Kurashchilar mashg’ulotsiga nisbatan umumiy va maxsus tayyorgarlik birligi 
umumiy  hamda  maxsus  tayyorgarlikning  o’zaro  bog’liqligini  nazarda  tutadi. 
Bunda  ko’p  yillik  sport  mashg’ulotsining  birinchi  bosqichlarida  umumiy 
tayyorgarlik  etakchi  o’rin  egallaydi.  Umumiy  tayyorgarlik  organizm  funktsional 
imkoniyatlarining  ma’lum  bir  poydevorini  hamda  harakat  malakalari  va 
ko’nikmalari    zahirasini  yaratadi.  Masalan,  mashg’ulotning  boshlang’ich 
bosqichlarida  akrobatika  mashqlarini  yaxshi  o’zlashtirgan  kurashchilar  kelgusida 
kurashning murakkab texnik-taktik harakatlarini muvaffaqiyatli egallaydilar.
 
-jadval 
 
Sportchining ko’p yillik mashg’ulotsi jarayonida umumiy va maxsus jismoniy tayyorgarlik vositalari 
hajmining taxminiy nisbatlari (%) (V.R.Filin bo’yicha) 
Tayyorgarlik 
turi 
Mashg’ulotlar yili 
1-
chi 
2-
chi 
3-
chi 
4-
chi 
5-
chi 
6-
chi 
7-
chi 
8-
chi 
UJT 
70 
70 
60 
60 
50 
50 
40 
40 
MJT 
30 
30 
40 
40 
50 
50 
60 
60 
 
Yetarli  darajada  har  tomonlama  jismoniy  tayyorgarlikka  erishish  ko’p 
jihatdan  mashg’ulot  vositalari  va  uslublarining  oqilona  tanlanishi,  ko’p  yillik 
mashg’ulotlar jarayonida umumiy va maxsus tayyorgarlikning optimal nisbatlariga 
bog’liq    (-jadval). 

---

Sportchi  yoshi,  tayyorgarlik  darajasi,  shuningdek  alohida  xususiyatlariga 
qarab,  bu  nisbat  boshqacha  bo’lishi  mumkin.  Sportchining  umumiy  va  maxsus 
tayyorgarligi nisbatlari o’lchamini aniqlashda, nafaqat uning tayyorgarlik darajsini, 
balki  alohida  xususiyatlari:  bellashuvni  olib  borish  usuli,  harakat  malakalarini 
o’zlashtirishi,  mashg’ulot  nagruzkalariga  bardosh  bera  olishi  va  boshqalarni  
hisobga olish lozim. 
Shunday  qilib,  maxsus  tayyorgarlik  umumiy  tayyorgarlik-ning  mustahkam 
poydevoriga  tayanadi  va  mashqlanlikning  ijobiy  ko’chish  samarasini  yuzaga 
keltiradi.