Kukun kompozitsion materiallar reja

a dispersion mustahkamlangan matritsada dislokatsiyaning harakatlanish sxemasi: d - zarracha diametri; D - zarrachalar orasidagi masofa.


Zarrachalar oralig‘idagi dislokatsiyani egish uchun zarur bo’ladigan kuchlanish quyidagicha


i tenglama yordamida aniqlanadi bunda: t - ag_sb² dislokatsiya chizigning kuchlanishi; b-Byurgervektori; L-zarrachalar oralig ldagi o'rtacha masofa; g_s-matritsaning surilish moduli; r-harakat tekisligidagi zarrachaning o'rtacha radiusi.Tenglamaning qiymati shuni ko‘rsatadiki, harakatdagi dislokatsiya zarrachalar orasini kesib o‘tish va qtida matritsaning boshlang'ich surish kuchlanishiq an cha darajada ortadi?
Bunda disperszarrachaning diametric kata ahamiyatg ega, unkikattadiametrga ega bolgan zarracha dislokatsiya tomonidan egiladi, kichik diametrga ega bolgan zarracha esa dislokatsiya tomonidan kesiladi.


S huning uchun zarrachaning kritik diametrini d_kr - bilish judu tnuhiin u quyidagi formuladan aniqlanadi
bunda: x_kr - zarrachaning deformatsiyalanishi uchun zarur bo‘Igan kritik surish kuchlanishi.
Juda ko‘pchilik mustahkamlovchi element zarrachalaming d_kr - kritik diametri 0,01 - 0,05 mkm ni tashkil etsa ulaming oralig'idagi masofa 0,1-0,05 mkm oralig‘ida bo'ladi. Matritsaga kiritiladigan mustahkamlovchi zarrachalaming hajmiy qiymati quyidagi muvozanatdan aniqlanadi:bunda: L - zarrachalar orasidagi masofa; d- zarracha diametri; / - zarrachalaming hajmiy massa miqdori. Ko‘pchilik kompozitsion mate- riallaming matritsasining maksimal mustahkamligini oshirish uchun kiritiladigan dispers zarrachalaming miqdori 5-10% atrofida bo‘ladi. Shuni aytish kerakki yuqorida ko'rib chiqilgan kompozitsion materiallarning mustahkamlanish mexanizmi juda ko‘p chegaralangan shartlami o‘z ichiga oladi, ammo mustahkamlanish jarayonini juda yaxshi tushintiradi .

Texnika sohalarida yechiladigan muommalami hal etish uchun kompozitsion materiallarning parchalanish, ishdan chiqish yoki sinish xarakterlarini o‘rganish zaruriyati paydo bo‘ladi. Tolali kompozitsion materialning sinish xarakteri: 1-matritsadagi tolalaming hajmiy miqdoriga; 2 - tolalaming yo‘nalishiga; 3 - sinishgacha bo‘lgan deformatsiya nisbatlariga bog‘liq. Kompozitsion materiallarning sinishi ikkita bir darajali sinish va ko‘p darajali sinish iboralari bilan sinish turlariga bo‘linadi. Bir darajali sinishda kompozitsion material­lar faqat bitta tolaning uzilishi natijasida sodir bo'lsa ko'pdarajali sinishda tolalamig ko'pchiligi uzilgandan keyin sinish sodir bo'ladi.Deformatsiyaning kichik qiymatlarida kuchlanish uchun aralashmalar tengligini quydagi shaklda yozish mumkin.Bu shartning teskarisi bajarilsa birinchi tola uzilgani bilan material sinmaydi. Kompozitsiyaga ta’sir qilayotgan yuklamaning yanada oshishi natijasida tola parchalana boshlaydi. Tolaning parchalanishi, material quyidagi kuchlanish ta’siridan sinmaguncha davom etadi:
Kompozitsiyaning kuchlanish va deformatsiyalanib о - e sinishining egri chizig‘i 6.3-rasmda keltirilgan. Bir darajali sinishda deformatsiya diagrammasi chiziqli bikrlik moduliga ega boMgan bogMiqlikka ega e_v tola deformatsiyasi bo‘lib, undan ortig‘i birinchi tolaning uzilishi, shu bilan materialning sinishiga olib keluvchi diagramma 6.3-rasm, a
da ko‘rsatilgan.Ko‘p darajali sinishda esa diagrammada bikrlik moduli o‘zgargan oquvchanlik chegarasiga mos keluvchi hudud hosil boladi.