Transformator (lot. Transformo — oʻzgartiraman) — texnikada — energiya yoki obʼyektlarning biron bir muhim xossasi (mas., tok kuchi, kuchlanish va boshqalar)ni oʻzgartirish uchun moʻljallangan qurilma. Elektr T., gidrotransformator, fototransformator, OʻYUCH (oʻta yuqori chastota) T.i va boshqa xillargaboʻlinadi. Elektr T. Oʻzgaruvchan tok kuchlanishini oʻzgartirish (kuchaytirish yoki pasaytirish) uchun moʻljallanadi. Uning ishi elektromagnit induksiya hodisasiga asoslanadi. U bitta birlamchi chulgam, bitta yoki bir necha koʻp ikkilamchi chulgʻam va asosan berk tipdagi ferromagnit oʻzak (magnit oʻtkazgich) dan iborat. Barcha chulgʻamlar ferromagnit oʻzakka oʻraladi va birbiriga induktiv bogʻlangan boʻladi. Birlamchi chulgam uchlari (T. Kirishi) oʻzgaruvchan tok kuchlanish manbaiga, ikkilamchi chulgam (yoki chulgʻamlar) uchlari (T. Chiqishi) isteʼmolchilarga ulanadi.
Transformator (lot. Transformo — oʻzgartiraman) — texnikada — energiya yoki obʼyektlarning biron bir muhim xossasi (mas., tok kuchi, kuchlanish va boshqalar)ni oʻzgartirish uchun moʻljallangan qurilma. Elektr T., gidrotransformator, fototransformator, OʻYUCH (oʻta yuqori chastota) T.i va boshqa xillargaboʻlinadi. Elektr T. Oʻzgaruvchan tok kuchlanishini oʻzgartirish (kuchaytirish yoki pasaytirish) uchun moʻljallanadi. Uning ishi elektromagnit induksiya hodisasiga asoslanadi. U bitta birlamchi chulgam, bitta yoki bir necha koʻp ikkilamchi chulgʻam va asosan berk tipdagi ferromagnit oʻzak (magnit oʻtkazgich) dan iborat. Barcha chulgʻamlar ferromagnit oʻzakka oʻraladi va birbiriga induktiv bogʻlangan boʻladi. Birlamchi chulgam uchlari (T. Kirishi) oʻzgaruvchan tok kuchlanish manbaiga, ikkilamchi chulgam (yoki chulgʻamlar) uchlari (T. Chiqishi) isteʼmolchilarga ulanadi.
Transformatorning umumiy ko‘rinishi: 1- cho‘lg‘amlar; 2- magnit o‘zak; 3-termosifon filtr; 4- izolyator; 5-radiatorli bak; 6-gaz chiqaruvchi truba;7-kengaytiruvchi bak
Transformatorning umumiy ko‘rinishi: 1- cho‘lg‘amlar; 2- magnit o‘zak; 3-termosifon filtr; 4- izolyator; 5-radiatorli bak; 6-gaz chiqaruvchi truba;7-kengaytiruvchi bak
Transformatorning ishlash prinsipi elektr transformatori qanday ishlaydi, u ba’zi bir chiziqlar orqali o’zgarib turadigan va undagi elektromotor quvvatni keltirib chiqaradigan magnit oqimning elektromagnit funktsiyasi tufayli ishlaydi.
Transformatorda birlamchi va ikkilamchi o’rashni ta’kidlash odatiy holdir. Birlamchi o’rashga, kuchlanish etkazib beriladi va ikkinchi darajali. Transformatorning ta’siri Farada qonuniga (elektromagnit inkuction to’g’risidagi qonunga asoslangan): magnit oqim kontur tomonidan cheklangan sayt orqali vaqtincha o’zgaradi. Bu shuningdek, teskari bayonot: o’zgartirish elektr toki O’zgaruvchan magnit maydonni olib keladi.
Transformatorda ikkita o’rash bor: birlamchi va ikkilamchi. Birlamchi shamol tashqi manbadan siqishni oladi va ikkilamchi burilish kuchlanish chiqarilishi olib tashlanadi. Asosiy oynaning o’zgaruvchan oqimi magnit zonchida muqaddas magnitli maydonni yaratadi, bu esa, o’z navbatida, ikkilamchi shamollashda oqimni yaratadi.
Transformatorlar
ishlatilishiga qarab quyidagi turlarga
bo`linadi
Kuch
transformatorlari
Avtotransformatorlar
Maxsustr
ansformatorlar
O’lchov
transformatorlari
Avtotransformatorlar.
kuchlanish qiymatini bir oz o‘zgartirish yoki kuchlanish qiymatini noldan boshlab oshirish uchun hamda katta quvvatli asinxron dvigatellarni yurgizish uchun ishlatiladi;
Maxsus Transformator
Payvandlash transformatorlari; sinov transformatorlari;radio, televideniye, aloqa va avtomatika qurilmalarida ishlatitadigan transformatorlar; o‘zgaruvchan tokning fazalari sonini yoki chastotasini o‘zgartiruvchi transformatorlar maxsus transformatorlar hisoblanadi.
OʻlChov Transformatori
(kuchlanish transformatorlari va tok transformatorlari) – elektr o‘lchash sxemalarida, yuqori kuchlanishlarni va katta toklarni oddiy o‘lchash priborlari bilan o‘lchash uchun ishlatiladi.
Kuch Transformatori
O’zgaruvchining quvvat manbai elektr energiyasini yetkazib berish tarmoqlarida va elektr energiyasini elektr energiyasini o’zgartirish uchun ishlatiladigan qurilmadir.
Elektr stantsiyalariga ehtiyoj – elektr energiyasini ishlaydigan mashinalar va mexanizmlar faoliyat ko’rsatishi uchun zarur bo’lgan foydalanuvchilarning oxirgi quvvatlari va shahar tarmog’ining harakatlarida jiddiy farq bor
Bir fazali yoki uch fazali k uchtransformatorlari elektr energiyasini uzoq masofaga uzatishda, uni iste’molchilar orasida taqsimlashda va. Umuman, iste’molchilarni elektr energiyasi bilan ta’minlashda ishlatiladi.
