Ку 7. Жонибоева Ситора мавзу. Иш хақини ташкил этиш ва уни ислох этиш

Иш ҳақининг функсиялари нималардан иборат

Жавоб:Иш ҳақи функцияларига қуйидагилар киради:

• 
  Такрор ҳосил қилиш
  
• 
  Рағбатлантириш
  
• 
  Ўлчов тақсимлаш
  
• 
  Тўловга қодир
  

3. 
   Иш хақи тўлашнинг хорижий методикаларини тушунтиринг
   

Жавоб:Германия корхоналарида иш ҳақи тизимларида ривожланаётган тендентсиялар қуйидагиларни ўз ичига олади:
* иш берувчилар касаба уюшмалари тариф келишувларидан саноат касаба уюшмалари томонидан рухсат этилган четга чиқишлар доирасида муайян корхоналар учун завод тариф тизимларини қуриш;
* ойлик иш ҳақи асосида ишчилар ва ходимлар учун ягона тариф сеткаларидан фойдаланиш;
• меҳнатга ҳақ тўлашда қуйидаги омилларни ҳисобга олиш: ходимларни ўқитиш учун иш ўринларининг талабларини ошириш, ақлий ва нейропшик юкларнинг ўсиши; меҳнатнинг оғирлигини баҳолаш таркибида жисмоний машқлар ва санитария– гигиена шароитларининг ўзига хос аҳамиятини камайтириш;
* ходимларнинг меҳнат иштироки коеффитсиентларини ҳисоблаш учун баллар тизимига асосланган меҳнат ҳиссасини интеграл баҳолаш.

4. 
   Иш хақини прогрессив ва регриссив турлари деганда нимани тушунасиз
   

Жавоб: Меҳнатга ишбай-прогрессив шаклда ҳақ тўлаш. Ходимни меҳнат ҳақи оширилишига қизиқтириб, ишларни бажариш муддатини тезлаштириш мақсадида меҳнатга ҳақ тўлашнинг ушбу тизимини белгилайдилар. Ишбай-прогрессив шаклда ҳақ тўлашда иш ҳақи турли нархларда тўланади: белгиланган норма доирасида – тўғридан-тўғри нархлар бўйича, ушбу нормадан ортиқ – оширилган нархлар бўйича.

Иш ҳақининг регрессив тури –нормаларни ошириб бажариш муаййан даражага етганда иўбай рессенка камаяди, нормалар қанчалик ошиб бажарилса, ишбай рассенкалар пасайиб боради. Бу корхоналардаги ишлаб чиқариш ҳажми қисқарган вақтда, иқтисодий инқироз вақтида қўлланилади.

5.