Критерии оценки проектов учебных планов уроков

Dars yangi materialini va uning interfaol qismini bayon qilgan dars konspekti .

Dars jarayonida albatta internetdan olingan ma’lumotlardan foydalaniladi. Shu bilan birgalikda darsning faol interaktiv usulida, musobaqa tarzida o`tkaziladi. O`quvchilarni guruhlarga quyidagicha bo`lamiz:

Birinchi guruh – “Chang” guruhi.

Ikkinchi guruh “Urug’kurtak” guruhi

Uchinchi guruh “Endosperma” guruhi
I-shart:

Guruhlarga bo;lingan o’quvchilar guruhlarining nomini izohlaydilar.

Chang guruhi : biz “chang” guruhi – shubhasizki, chang nima ? u qanday tuzilgan degan savol tug’iladi. Chang o’simliklarning turiga qarab har xil shaklda bo’ladi. Uni zamonaviy mikroskoplarda ko’rish mumkin. Har bir chang donachasi mayda-yirik ikkita hujayradan iborat. Ana shu hujayralarning yirigi – vegetativ, maydasi – generativ (jinsiy) hujayra deb ataladi. Ularning har birida sitoplazma va mag’iz bo’ladi.


II guruh: Urug’kurtak guruhi.

Urug’kurtak tushunchasini izohlashimizdan oldin biz gulning urug’chisi haqida tasavvurga ega bo’lishimiz kerak. Urug’chi uch qismdan iborat: tumshuqcha (yuqori), ustuncha (o’rta), va tuguncha (pastki) qismi. Urug’kurtak tugunchaning ichida joylashgan bo’lib, unda markaziy va tuxum hujayarlar yetiladi.

III guruh. Endosperma guruhi.

Qo’sh urug’lanish jarayonida rug’langan tuxum hujayradan murtak, urug’langan markaziy hujayradan endosperm rivojlanadi. Murtak bilan endosperm birgalikda urug’ hosil qiladi. Demak endosperm urug’ning tarkibiy qismi ekan.

II shart:

O’quvchilarga “to’g’risini Tanla” nomli o’yin o’tkazilish buyuriladi. Bunda maxsus (o’qituvchi tomonidan oldindan tayyorlab qo’yilgan) plakatlarga urug’lanish mavzusiga oid tushunchalarning to’grilarini belgilaydilar.

Birinchi guruh “Chang guruhi” ga:

• 
  Changdonda yetilgan chang donachalarining urug’chi tumshuqchasiga tushishiga urug’lanish deyiladi
  
• 
  Bitta changdonda o’nta chang donachalari bo’ladi
  
• 
  Chang donachalarini lupada ham ko’rish mumkin
  
• 
  Har bir chang donachasi mayda yirik ikkita hujayradan iborat
  
• 
  Urug’chi tumshuqchasiga tushgan chang yopishqoq shira orqali ushlanib qoladi
  
• 
  Ushlanib qolgan changning generativ hujayrasi o’sib, uzun va ingichka nay hosil qiladi
  
• 
  Chang naychalari turlicha tezlikda o’sadi
  
• 
  Ikkita sperma urug’kurtak ichiga kirib u yerdagi hujayralarni urug’lantiradi
  
• 
  Urug’langan tuxum hujayradan endosperm hosil bo’ladi
  
• 
  Qo’sh urug’lanishdan so’ng urug’kurtak urug’ga aylanadi
  

Ikkinchi guruh “urug’kurtak guruhi” ga:

• 
  Changchi va urug’chi jinsiy hujayralarining qo’shilish jarayoniga urug’lanish deyiladi
  
• 
  Bitta changdonda yuzlab va minglab chang donachalari bo’ladi
  
• 
  Chang donachalarini lupada ham ko’rish mumkin
  
• 
  Har bir chang donachasi mayda yirik ikkita hujayradan iborat
  
• 
  Agar tugunchada faqat bitta urug’kurtak bo’lsa, u urug’langandan so’ng bir urug’li meva hosil qiladi
  
• 
  Urug’chi tumshuqchasiga tushgan chang yopishqoq shira orqali ushlanib qoladi
  
• 
  Ushlanib qolgan changning generativ hujayrasi o’sib, uzun va ingichka nay hosil qiladi
  
• 
  Chang naychalari bir xil tezlikda o’sadi
  
• 
  Lola bir nechta urug’li meva hosil qiladi
  
• 
  Urug’langan markaziy hujayradan endosperm hosil bo’ladi
  
• 
  Qo’sh urug’lanishdan so’ng tuguncha va uning boshqa qismidan meva hosil bo’ladi
  

Uchinchi guruh “Endosperm”ga:

• 
  Changchi va urug’chi jinsiy hujayralarining qo’shilish jarayoniga changlanish deyiladi
  
• 
  Chang donachasining yirik hujayrasi generative hujayradir
  
• 
  Chang donachasining mayda hujayrasidan uzun va ingichka nay hosil bo’ladi
  
• 
  G’o’za bir nechta urug’li meva hosil qiladi
  
• 
  Urug’chi tumshuqchasiga tushgan chang tumshuqcha yuzasining notekisligi orqali ushlanib qoladi
  
• 
  Murtak bilan endosperm birgalikda urug’ni hosil qiladi
  
• 
  Chang naychalari turlicha tezlikda o’sadi
  
• 
  Ikkita sperma urug’kurtak ichiga kirib u yerdagi hujayralarni urug’lantiradi
  
• 
  Urug’langan tuxum hujayradan murtak hosil bo’ladi
  
• 
  Olcha bir uurg’li meva hosil qiladi
  

Bu topshiriqni o’quvchilar qiziqib va kim tez bajarar tarzida yozdilar: birinchi bo’lib “endosperm”guruhi yozib bo’ldi.

Qolgan ikkala guruh baravariga bajarishdi.
II shart “Aqlni charxlaymiz” deya nomlanib, bunda har bir guruhga alohida alohida krossvordlar aks ettirilgan plakatlar topshiriladi:
Birinchi guruh “Chang” guruhining krossvordi:

							U
							R
							U
							G’
							L
							A
							N
							I
							Sh

1. 
   Urug’kurtakdagi yetilgan hujayralardan biri
   
2. 
   Chang donachasining huajyralaridan biri
   
3. 
   Gulning muhim organi
   
4. 
   Urug’lanishdan so’ng urugkurtak nimaga aylanadi
   
5. 
   Bir nechta urugli meva hosil qiladigan gulning nomi
   
6. 
   Urugkurtakdagi yetilgan hujayralardan biri
   
7. 
   Urug’langan markaziy hujayradan nima rivojlanadi
   
8. 
   Bir urugli meva hosil qiladigan o’simlik
   

Ikkinchi guruh “Urug’kurtak” guruhining krossvordi:

1. 
   Urug’langan tuxum hujayradan nima hosil bo’ladi?
   
2. 
   Chang donachasining huajyralaridan biri
   
3. 
   Gulning muhim organi
   
4. 
   Urug’lanishdan so’ng urugkurtak nimaga aylanadi
   
5. 
   Urug’kurtakdagi yetilgan huayralardan biri
   
6. 
   Urugchining qismi
   
7. 
   Urug’langan markaziy hujayradan nima rivojlanadi
   
8. 
   Changdonda nima yetishadi?
   

Uchinchi guruh “Endosperm” guruhing krossvordi

												U
												R
												U
												G’
												K
												U
												R
												T
												A
												K

				E
				N
				D
				O
				S
				P
				E
				R
				M

1. 
   Chang donachasining hujayrasidan biri
   
2. 
   Generative hujayra qanday hujayra?
   
3. 
   Chang qayerda yetiladi
   
4. 
   Generative hujayradan nima hosil bo’ladi
   
5. 
   Tugunchadan nima hosil bo’ladi
   
6. 
   Urugkurtakdagi yetilgan hujayralardan biri
   
7. 
   Uruglangan tuxum hujayrdan nima hosil bo’ladi?
   

Bu shartni esa birinchi bo’lib urug’kurtak guruhi to’gri va tez bajardi, ikkinchi bo’lib “endosperm” va uchinchi bo’lib “chang” guruhi bajardi
Mavzuni mustahkamlsh uchun savollar:

1. 
   Urug’lanish deb nimaga aytiladi?
   
2. 
   Chang qanday hujayralardan iborat?
   
3. 
   Qay vaqtda bir urug’li meva hsoil bo’ladi? Misollar keltiring.
   
4. 
   Ko’p urug’li meva hosil qiladigan o’simliklarni ayting.
   
5. 
   Qo’sh urug’lanish jarayonini kim aniqlagan?
   

Baholash: Men o’quvchilarni baholash uchun ballar jamg’armasini tayyorladim va foydalandim.

Buning uchun chang, endosperm va urugkurtak so’zlarini ballar jamg’armasiga yopishtirib har bir guruh olgan ballarni jamg’armaga soldim va ballarni olib jamlab guruhlarning to’plagan ballarini e’lon qildim “chang”guruhi bugungi darsimizda g’olib topildi. Yaxshi qatnashgan o’quvchilarning kundaliklariga baholarini qo’ydim. Dars so’nggida mavzuga qo’shimcha qilib mavzuni mustahkamladim. O’quvchilarning qiziqtirgan savollariga javob berdim va men ularga uyga vazifa sifatida urug’lanish sxemasining rasmlarini chizishni, o’tilgan mavzularlarni mustahkamlashni va darsda olgan bilimlariga doimo amal qilishi lozimligini aytdim.

Uyga vazifa : mavzuni mustahkamlash, 20-betdagi 20 va 21-rasmlarni chizib kelish