Kristallooptika 2 Yorugʻlikning sinishi

2) Yorugʻlikning sinishi -yorugʻlik ikki shaffof muhitning boʻlinish chegarasidan oʻtayotganda tarqalish yoʻnalishining oʻzgarishi (rasmga q.). Bir jinsli izotrop shaffof muhitlarning yassi va uzun boʻlinish chegarasida yorugʻlik nurlarining sinishi Snellius — Dekart sinishi qonuni boʻyicha yuz beradi. Bu qonunga binoan yorugʻlik tushish burchagi sinusining sinish burchagi sinusiga nisbati doimiy kattalikdir. Ushbu holatnitoʻla ichki qaytish hodisas i deyiladi. Yorugʻlikning sinish qonunini 1620 y.da golland olimi V. Snellius tajribalar natijalariga asoslanib ochdi. Pekin bu qonun nashr qilinmagan edi. Fransuz olimi R. Dekart 1627 y.da arab olimi AlHasan ibn alXaysamning asarlari ustida ishlashi natijasida yorugʻlik tezligini tashkil etuvchilarga ajratish orqali oʻzining yorugʻlikning sinishi qonunini yaratadi va 1637 y.da "Dioptrika" asarida nashr etadi. Shuning uchun ham bu qonunni Snellius — Dekart qonuni deyiladi

3) Kristallning turli yoʻnalishlarida yorugʻlik nurining sinish koʻrsatkichlari har xil boʻladi. Kristallning har bir yoʻnalishiga mos keluvchi qutblangan yorugʻlik nurining sinish koʻrsatkichi p miqdorlarining geometik shakli kristallning optik xossalarini toʻla ifodalaydi va buni optik indikatrisa deyiladi. Umumiy holda u ellipsoida sirtidan iboratdir. Koordinatalar moddalarning miqdorini aniqlash usullari ishlab chiqilgan. Yorugʻlik nurini ikkilamchi sindiradigan organik moddalar ham K. usullari bilan oʻrganiladi. Shisha, plastmassa kabi baʼzi moddalarga taʼsir etuvchi mexaniq kuch natijasida yorugʻlik nurining ikkilamchi sinishi kuzatiladi.

Oʻzbekistonda Sh. Vohidov va uning shogirdlari optik kristallarda radiatsion optik chidamliliklarini, kristallarning radiatsion sezgirliklarini oshirish va shu asosda golografiya uchun zarur xususiyatlar bera olish usullarini yaratdilar.

4) Ландсберг Г.С. "Оптика" Т 1981. 7. Матвеев А.П. «Оптика» М.1985. 8. Савельев И.В. «Умумий физика курси» Т.3. Т.1976. 9. Звелто О. «Принципы лазеров» М. 1989. 10. Qo’yliyev B.Т. “Оptiка” “Fan va texnologiya” Т. 2014. 11. Отажонов Ш., Эшчанов Б.Х. Оптика. Ўқув-услубий мажмуа, ЎзМУ,