Kristallardagi kimyoviy bog‘lanishlar turlari

Ionli bog’lanish.

• Ionli bog’lanish.
• Qattiq jismning tashkil bo’lishida 2 va 3 xil atomlardan tuzilgan sistemalar orasida ionli bog’lanish ko’p holda asosiy rol o’ynaydi. Bunday bog’lanish ko’pincha valentliklari bir-biridan keskin farqqiladigan element atomlari orasida ro’y beradi. Masalan, ishqoriy (ishqoriy er) metallar bilan galogenlar orasida ionli bog’lanish ro’y berishi mumkin. Bunday bog’lanish orqali hosil bo’ladigan kristallarga misol qilib NaCl, KCl, NaBr, BaF2, CaF2 va boshqalarni ko’rsatish mumkin. Bunda Na bir valentli bo’lgani uchun u o’z elektronini oson beradi. Cl esa 7 valentli bo’lgani uchun u elektronni tezda biriktirib oladi va elektron qavatlarni to’ldiradi. Bunday almashinish tufayli Na "+", Cl esa "-" zaryadlanib qoladi va ular orasida Kulon kuchlari paydo bo’lib, ion bog’lanish hosil bo’ladi

Metall bog’lanish.

Metall bog’lanish.

• Metall atomlari tashqi elektron qavatlar (valent) elektronlarini umumlashtiradilar. Natijada bu atomlar bir-biriga bog’lanib turadilar. Bunday bog’lanish "metall bog’lanish" deyiladi

Kovalent bog’lanish.

• Kovalent bog’lanishda yonma-yon turgan atomlar o’z valent elektronlarini umumlashtiradilar.

Ionli bog’lanishda «Modelungenergiyasi».

Ionli bog’lanishda «Modelungenergiyasi».

Kristallning tuzilishi shu kristalldagi atomlar qanday turdagi bog’lanishlardan tashkil topganligiga ham bog’liq bo’ladi. Masalan: ion bog’lanishli kristallda asosiy holda kubik panjara hosil bo’ladi. Ionli bog’lanishda shuni eslatib o’tish kerakki, masalan Na va Cl ionlari bir-birini tutib turish kattaligini aniqlaydigan energiya vujudga keladi. Bu panjarada har bir atomning atrofida yaqin joylashgan qo’shni atomlar mavjud bo’ladi. Bu energiya "Modelung energiyasi" deyiladi. Modelung energiyasi NaCl uchun eng katta bo’ladi. Uning eng xarakterli xususiyatlari quyidagilardan iborat: a) ionli bog’lanish kuchining yo’naltirilmaganligi; b) bir xil ismli zaryadlar bir-biridan imkon qadar uzoqda joylashadi, har xil ismli zaryadlar esa - imkon qadar bir-biriga yaqin joylashadi.