Kreditning munosabatlari va ularning turlari

Ayni vaqtda, pul massasi foizga ma’lum bir darajagacha ta’sir qiladi, foiz esa har doim ham investitsiyaga istalgan shaklda ta’sir qila olmaydi.

Kapital yaratuvchilik nazariyasining keyingi rivoji monetarizm nazariyasida o‘z aksini topdi. Monetarizm nazariyasi (ta’limotchilari) vakillari AQSHda M.Fridmen, P.Rouz, A.Berns, Fransiyada J.Ryueff, GFRda O.Faytlardir. Ushbu nazariyaning etakchi namoyondasi bo‘lib, M.Fridmen hisoblanadi. Uning konsepsiyasi (ta’limoti)ga ko‘ra iqtisodiyotni boshqarishning asosiy instrumenti kredit emas, balki pul massasi hamda foiz stavkalarining o‘zgarishidir.

2. Krediy munosabatlari rivojlanishini belgilovchi omillar

• Iqtisodiyotning rivojlanishi; Iqtisodiyot rivojlanish bosqichida bo’lgan davlatlarda kreditlarga bo’lgan talab ortadi. Kreditlash jarayonidagi risklar kamayadi.
• Kredit munosabatlari siklik mazmunga ega bu iqtisodiyotning siklik rivojlanishi bilan bog’liq.
• Bank tizimining rivojlanganlik darajasi.
• Kredit oluvchining to’lovga bobilligi.
• Iqtisodiy inqirozlarning yuzaga kelishi.
• Markaziy bank monitar siyosatining o’zgarishi.
• Siyosiy risk darajasi. Siyosiy risk – mamalakatda siyosiy vaziyat yomonlashishi natijasida zarar ko’rish havfidir.
• Mamlakatlar o’rtasidagi iqtisodiy aloqalarning rivojlanganlik darajasi. Bunda xalqaro moliya institutlari bilan bo’ladigan hamkorliklar ham kiradi.

3. Kredit munosabatlari rivojlanishining zamonaviy tendensiyalari.

• Bank krediti kreditning asosiy shakliga aylandi va uning miqdori dunyo mamlakatlarida o’sish tendensiyalariga ega bo’lmoqda.
• Trasmilliy banklarning paydo bo’lishi bilan bank kreditining davlatlararo xarakatining hajmi va miqyosi kengaydi.
• Kreditning xilma-xil turlari va shakllari paydo bo’ldi.
• Kredit munosabatlari bilan moliya bozorilari o’rtasida kuchli aloqadorlik yuzaga keldi. Ushbu aloqadorlik quyidagi shakllarda namoyon bo’ladi:

a) moliya bozori instrumentlarining o’zgarishi kreditlar bahosining o’zgarishiga bevosiya ta’sir qila boshladi.