Kredit-iqtisod

V. Qalb bu Bilimga yo‟l 

Abu  Ali  ibn  Sino  yurakni  va  uning  turli  bo‟limlarini  bilimga  olib  boruvchi 

yo‟l yoki hissiy sezishlar va aqliy sezishlar o‟rtasida farqni seziuvchi deb hisoblagan. 

Hissiy  sezishlarning  ma‟nosi  allaqoch  tushintirildi,  bular  beshta  tashqi  hislar  va 

beshta  ichki  hislar  ham  hissiy  sezishlarga  to‟g‟ridan  to‟g‟ri bog‟liq  bo‟ladi.  Hissiy 

sezishlar  qachonki,  hissiy  stumili  sezish  organlariga  yetib  borganda  va  ular  sezish 

bo‟limlari tomonidan  tushunib yetilganda paydo bo‟ladi.  Abu Ali ibn Sino  shunday 

deydi:  “sezish  bu  har  bir  narsani  bir  yoki  boshqa  yo‟lda  idrok  etishning  qabul 

qilinishidir.”  Va  u  hissiy  sezish  haqida  shunday  deydi:  “his  qiluvchi  organlar 

yordamida  sezilgan  barcha  tasavvurlar  his  qilish  organlariga  yetkaziladi,  ular 

tomonidan taassurotlanadi va his etish bo‟limlari tomonidan seziladi”. Abu Ali ibn 

Sinoning fikricha, his qilish bilimi bu sotib olingan bilim, uning manbasi his etilgan 

stimuli,  va  u  ichki  va  tashqi  sezgi  bo‟limlari  bo‟ladi.  Intellektual  bilim  fani  bu 

oddiygina sezilgan narsalardir, va u insonning Olloh tomonidan berilgan spekulyativ 

bo‟limidir va bu aqliy bilimni sotib olishga qodir. 

Intellektual bilim ta‟siri kuchli bo‟lishi uchun, u o‟z vazifasini bajarishi uchun 

aniq structurada bo‟lishi lozim, va tovushsiz fikrlar va sabablarni o‟qiy olishi lozim; 

bu qurilma esa logikadir. Logika bu nazariya yoki bir mavjud qurilma va u intellekni 

hato qilishdan himoya qiladi.