Kreativ 2020. indd

Do‘stingiz tuzgan hikoya

Shu yerga yozing

PISA 2021  Kreativ fikrlash (namuna)

Yozma ifodalash

Topshiriq 3/3

SHASHQOL DONASI VA HIKOYALAR

O‘ng tomondagi rasm va matnga e‘tibor qiling.

Endi siz do‘stingiz bilan bo‘lgan voqeani aks etti-

radigan o‘yin variantini o‘ynaysiz. Yuqoridagi do‘s-

tingiz olti tasvirdan foydalanib yozgan hikoyaning 

boshini o‘qing. Siz pastki qismdagi uch tasvirdan 

foydalanib, hikoyani davom ettirishingiz kerak.

Biz bu topshiriqqa 5 daqiqadan ortiq vaqt va 80 

tadan ortiq so‘zdan foydalanmasligingizni tavsiya 

etamiz.

---

49

126.  Birinchi vazifada o‘quvchilardan shashqol donasidagi tasvir lar-

ga asoslanib, ikki farqli hikoya oʻylab topishlari soʻralmoqda. Bu topshi-

riq turli gʻoyalarni ishlab chiqish jihati boʻyicha maʼlumot beradi. Shablon 

vazifaning variantlari farqli stimul turidan (masalan, tasvir, surat, interak-

tiv film) foydalanish mumkin, bunda film yoki tasvirning mavhumligi yoki 

rasmning kontekstual tanishligi kabi stimulning xususiyatlari vazifa ning 

murakkabligiga  taʼsir  qilish  ehtimoli  mavjud.  Ushbu  vazifada  agar  ular 

hikoya gʻoyasida (yaʼni, ehtimoliy sujetni ochgan bir yoki koʻproq jumla) aks 

etsa va ular u yoki bu shaklda vazifada namoyish etilgan ikkala tasvirga 

ham munosabatda boʻlsa, gʻoyalar munosib deb topiladi. O‘quvchilar bir-

biridan yetarlicha farqlanadigan munosib hikoyalarni taklif etish orqali 

turli gʻoyalar bera olishlarini namoyish etadi. Bitta sujetni bir-biridan farq 

qiladigan  soʻzlar  bilan  aytib  berilgan  ikki  hikoya  (masalan,  «oʻq  dunyo 

boʻylab  sayohat  qildi»  va  «oʻq  yer  kurrasini  aylanib  chiqdi»)  yetarlicha 

farqli deb hisoblanmaydi. 

127.  Ikkinchi  vazifadan  koʻzlangan  maqsad  kreativ  gʻoyani  ishlab 

chiqish  jihati  boʻyicha  maʼlumot  toʻplashdir.  O‘quvchilar  oltita  tasvirga 

aloqador  ijodiy  hikoya  yozishlari  kerak  boʻladi.  Ushbu  vazifada  hikoya 

gʻoyasi  (yaʼni,  uning  ehtimoliy  mazmuni  haqida  bir  yoki  koʻproq  jumla) 

va birin-ketin paydo boʻlayotgan tasvirlarga shu ketma-ketlikda muayyan 

tarzda havola berish munosib gʻoyalarni aks ettiradi. Originallik borasida 

toʻxtamga kelish uchun, o‘quvchi javobi mavzu yoki yondashuvda noodatiy 

ekanligini  belgilash  uchun  kodlovchi  yoʻriqnomaning  tegishli  boʻlimiga 

murojaat qiladi. Ushbu vazifa uchun odatiy javoblarga misol quyidagicha 

boʻlishi  mumkin:  1)  hikoya  sayohatga  chiqqan  yurak  haqida;  2)  hikoya 

sevgi uchun oʻz uyidan chiqib ketgan insonlar haqida; 3) hikoya uyida baxt 

topmagan  va  ketishni  niyat  qilgan  inson  haqida.  O‘quvchi  javobi  odatiy 

hikoya mavzusiga toʻgʻri kelsa ham original deb topilishi mumkin, agar 

hikoyaga noodatiy yondashilgan boʻlsa (mazmunda noodatiy elementlar 

yoki kutilmagan burilishlar mavjud bo‘lsa).

128.  Yakuniy  vazifada  o‘quvchiga  qoʻshimcha  maʼlumot  berilib, 

doʻstining  hikoyasini  davom  ettirishi  soʻraladi.  Bu  topshiriq  gʻoyani 

baholash va takomillashtirish jihati haqida tasavvur beradi. Agar o‘quvchi 

taqdim etgan hikoyaning davomi mos keladigan bo‘lsa, (ya’ni, uchta taklif 

etilgan  qo‘shimcha  tasvir  bilan  bog‘lansa  va  do‘sti  boshlagan  voqeani 

---

50

51

izchil  dalillasa)  va  sujetning  noan’anaviy  davomini  tasvirlasa,  o‘quvchi 

to‘liq kredit oladi. Ikkinchi topshiriqda bo‘lgani kabi o‘quvchining javobi 

noan’anaviy bo‘lishi mumkin. Agar o‘quvchining hikoyasi faqat bir holatda 

o‘rinli bo‘lsa, u qisman kredit oladi.