Korxonaning likvidligi va to'lov qobiliyatini baholash. Kurs ishi: Korxonaning likvidligi va to'lov qobiliyati, baholash va boshqarish usullari

1. Likvidlikning eng harakatchan qismi pul va qisqa muddatli moliyaviy investitsiyalardir.

2. Ikkinchi guruhga tayyor mahsulotlar, jo'natilgan tovarlar va debitorlik qarzlari kiradi. Aylanma mablag'larning ushbu guruhining likvidligi mahsulotlarni jo'natishning o'z vaqtida bajarilishi, bank hujjatlarining rasmiylashtirilishi, banklarda to'lov hujjatlarining tezligi, mahsulotga bo'lgan talab, ularning raqobatbardoshligi, xarid qobiliyati, to'lov shakllari va boshqalarga bog'liq.

3. Tovar-moddiy zaxiralarni va tugallanmagan ishlab chiqarishni tayyor mahsulotga, keyin esa naqd pulga aylantirish ancha uzoq vaqt talab etadi. Shuning uchun ular uchinchi guruhga tayinlanadi.

Shunga ko'ra, korxonaning to'lov majburiyatlari uch guruhga bo'linadi:

1) to'lash muddati allaqachon kelgan qarz;

2) yaqin kelajakda to'lanishi kerak bo'lgan qarz;

3) uzoq muddatli qarz.

Kompaniyaning to'lov qobiliyatini tahlil qilish pul mablag'larining mavjudligi va kelib tushishini muhim to'lovlar bilan taqqoslash yo'li bilan amalga oshiriladi. Joriy va kutilayotgan (istiqbolli) to'lov qobiliyatini farqlang.

· Joriy to'lov qobiliyati balans sanasi holatiga aniqlanadi. Korxonaning yetkazib beruvchilar oldidagi muddati o‘tgan qarzlari, bank kreditlari va boshqa hisob-kitoblar bo‘yicha qarzlari bo‘lmasa, to‘lovga layoqatli hisoblanadi.

· Kutilayotgan (istiqbolli) to'lov qobiliyati b uning to'lov vositalari miqdorini korxonaning shu sanadagi shoshilinch (ustivor) majburiyatlari bilan taqqoslash yo'li bilan aniq kelajak sana uchun aniqlanadi.

Joriy to'lov qobiliyatini aniqlash uchun birinchi guruhning likvid mablag'larini birinchi guruhning to'lov majburiyatlari bilan solishtirish kerak. Koeffitsient bir yoki bir oz ko'proq bo'lsa, ideal. Balansga ko'ra, bu ko'rsatkichni faqat oyda yoki chorakda bir marta hisoblash mumkin. Korxonalar esa har kuni kreditorlar bilan hisob-kitob qiladilar.

Istiqbolli to'lov qobiliyatini baholash uchun quyidagi likvidlik ko'rsatkichlari hisoblanadi: mutlaq, oraliq va umumiy.

· Mutlaq likvidlik koeffitsienti birinchi guruh likvid aktivlarining korxonaning qisqa muddatli qarzlarining umumiy summasiga nisbati bilan aniqlanadi (balansning V bo'limi). Uning qiymati 0,25 - 0,30 dan yuqori bo'lsa, etarli deb hisoblanadi. Agar korxona hozirgi vaqtda barcha qarzlarini 25-30% ga to'lashga qodir bo'lsa, uning to'lov qobiliyati normal hisoblanadi.

Birinchi ikki guruh likvid mablag'larining korxonaning qisqa muddatli qarzlarining umumiy summasiga nisbati oraliq likvidlik koeffitsienti. Odatda 1: 1 nisbati qondiriladi. Biroq, agar likvidlikning katta qismi debitorlik qarzlari bo'lsa, bu etarli bo'lmasligi mumkin, ularning ba'zilarini o'z vaqtida undirish qiyin. Bunday hollarda 1,5: 1 nisbat talab qilinadi.

· Umumiy likvidlik koeffitsienti joriy aktivlar umumiy summasining qisqa muddatli majburiyatlarning umumiy summasiga nisbati sifatida hisoblanadi. Odatda 1,5-2,0 nisbati qondiriladi.

Bozor iqtisodiyoti nazariyasi va amaliyotida to'lov qobiliyati istiqbollarini batafsil tahlil qilish va chuqurlashtirish uchun foydalaniladigan boshqa ko'rsatkichlar ham ma'lum. Ulardan eng muhimi daromad va daromad olish qobiliyatidir, chunki bu omillar korxonaning moliyaviy sog'lig'ini belgilaydi. Pul topish qobiliyati deganda korxonaning kelgusida asosiy faoliyatidan doimiy daromad olish qobiliyati tushuniladi. Ushbu qobiliyatni baholash uchun mablag'larning etarliligi va ularning kapitallashuvi nisbatlari tahlil qilinadi.