Korxonalarni ta’sis etish va ro’yxatga olish tartibi

Korxona mulki 
Korxona mulki, bu - uning asosiy va aylanma fondlari hamda qiymati korxonaning mustaqil 
balansida aks ettirilgan boshqa boyliklardir. Korxona mulki nizomga muvofiq unga to’liq 
mulkdorlik va egalik qilish xuquqi bilan tegishli bo’ladi. Tasischilarning pul va moddiy badallari, 
mahsulot sotish va xizmat ko’satish, shuningdek, xo’jalik faoliyatining boshqa turlari natijalari; 
bank va boshqa kreditorlar qarzlari; byudjetdan kapital qo’yilma va dotatsiyalar, tashkilot va 
fuqarolarning beg’araz va homiylik badallari, qonun tomonidan taqiqlanmagan boshqalar korxona 
mulki manbasi bo’lib xizmat qiladi. 
Korxona boshqa korxona, tashkilot va muassasalarga o’ziga qarashli bino, inshoot, uskuna, 
transport vositalari, xomashyo va boshqa moddiy boyliklarni sotish, ijaraga berish, vaqtincha 
foydalanish yoki butunlay tekinga taqdim etish, qarzga berish qonun va korxona nizomida boshqa 
holatlar ko’zda tutilmagan bo’lsa o’z balansidan chiqarish huquqiga egadir. 
Korxonalar tomonidan moddiy boyliklarni fuqarolarga qaytarmaslik sharti bilan berish 
uchun mulkdor yoki uning vakili bo’lgan tashkilot ruxsatiga ega bo’lish kerak. Erga va boshqa 
tabiiy resurslarga egalik qilish va ulardan foydalanish uchun korxona o’rnatilgan tartibda to’lov 
to’lashi yoki imtiyozli asosda va tekinga foydalanishi mumkin. 
Korxona qonunchilikka muvofiq holda er, suv, er osti, o’rmon va boshqa tabiiy resurslarni 
qo’riqlash, tiklash va mutanosib ravishda foydalanish meyorlari va talablariga o’z faoliyatida amal qilish bo’yicha javobgarlikka ega. 

Korxona ishlab chiqarishni kengaytirish va takomillashtirish mehnat jamoasini ijtimoiy 

rivojlantirish maqsadida qo’shimcha mablag’larni jalb qilish uchun qimmatli qog’ozlar chiqarish 
huquqiga ega. 
Davlat korxona mulkiy huquqlarini himoya qilishni kafolatlaydi. Davlat tomonidan korxona 
asosiy va aylanma fondlari va boshqa boyliklarini faqat qonunda ko’rsatilgan hollardagina tortib 
olinishi mumkin. 
Korxonaning mulkiy huquqiga fuqarolar, yuridik shaxslar, davlat tashkilotlari tomonidan 
keltirilgan zarar sud qarori bilan qaytariladi Davlat mulk qo’mitasi va uning rahbarligida tuzilgan 
joylardagi mulk ko’mitalari korxona mulkini xususiylashtirish bo’yicha qaror qabul qiladi va bu 
jarayonni tartibga soladi.