Korxonalarni ta’sis etish va ro’yxatga olish tartibi

Korxona xo’jalik mexanizmi, uni shakllantirish va rivojlantirish 
Korxona xo’jalik mexanizmi - bu xo’jalik yuritishning tamoyil, usul va shakllari ko’lami 
bo’lib, ular yordamida ishlab chiqarish jarayoni va mexnat jamoasini boshqarish, mehnat jamoasini 
boshqarish munosabatlari tizimi bilan ishlab chiqarish asosiy vositalari o’rtasida aloqa va o’zaro 
tasir amalga oshiriladi. Bu murakkab tashkiliy-iqtisodiy tizim bo’lib, rejalashtirish xo’jalik hisobi, 
moddiy-texnika taminoti, boshqaruv tamoyillari va usullari, korxona kadrlari va ularning korxonani 
boshqarishdagi qatnashuvi, fan-texnika taraqqiyoti va mahsulot sifatini oshirish, mehnat faoliyatini 
ijtimoiy rivojlantrish, mehnatni va unga haq to’lashni tashkil etish, kredit va hisob-kitoblar, 
tabiatdan foydalanish va atrof muhitni himoya qilish, hisob, hisobot, nazorat, korxonaning yuqori 
tashkilotlar va mahalliy hokimiyatlar bilan munosabatlar, tashqi iqtisodiy aloqalarini qamrab oladi. 
Mehnat jamoasi faoliyatini, uning ishlash usullari va yo’llarini baholash uchun mos meyor va 
ko’rsatkichlar, korxona ishini tartibga solish esa huquqiy hujjatlar, standart, meyorlar vositasida 
amalga oshiriladi. 
Bozor iqtisodiyotiga o’tish sharoitida korxona xo’jalik mexanizmi barcha bo’g’inlarining ishini yaxshilash bo’yichatadbirlar amalga oshirilmoqda: korxona boshqaruvining butun tizimi 
puxtalashtirilmoqda, xo’jalik faoliyati yakuniy natijalarga qaratilmoqda, boshqarishning tashkiliy 
tarkibi, tamoyil va usullari takomillashtirilmoqda; mehnatni tashkil etish va xaq to’lashning ilmiy 
asoslari joriy etilmoqda; koxona faoliyati meyor va ko’rsatkichlari o’zgarmoqda; korxonani 
boshqarishda oshkoralik va demokratizm kengayishi, har bir ishlovchi daromadi uning qo’shgan 
hissasi va korxona faoliyati natijasi bilan aniqlanishi muvaffaqiyatli unumdor faoliyat uchun asos 
yaratilmoqda, qator iqtisodiy va tarbiyaviy masalalar hal etilmoqda. Shu bilan birga korxona 
moddiy texnika bazasini kuchaytirish uchun sharoit yaratish, ishlab chiqarish quvvatlari va asosiy 
fondlardan to’liq foydalanish, aylanma fondlar to’liq tiklanishiga erishishi kerak. Buning uchun u to’liq xo’jalik hisobi va o’z-o’zini mablag’ bilan taminlash sharoitida, o’z-o’zini boshqarish asosida yuqori natijalarga erisha oluvchi barqaror mehnat jamoasini shaklantiradi va kadrlarni tayyorlash va qayta tayyorlash haqida g’amxo’rlik qiladi. Korxona o’zi uchun mugaxassislar tayyorlash va qayta tayyorlash uchun oliy o’quv yurtlariga o’z vaqgida, belgilangan miqdorda xaq to’laydi.