Korxonalarda mehnat qilish uchun zarur bo’lgan yoritilganlik darajasini o’rganish

Tabiiy yoritish

Odamlar doimo istiqomat qiladigan xonalar, odatda, tabiiy yoritishga ega boʻlishi shart. Tabiiy yoritishga ega boʻlmagan xonalarni, qaysiki, binolar va inshootlarni loyihalashga qurilish meʼyorlarida va binolarni qurilish boʻyicha loyihalashga meʼyoriy hujjatlar bilan belgilangan, oʻrnatilgam tartibda tasdiqlangan, shuningdek, binolarning yertoʻla va sokol qavatlarida joylashtirishga ruxsat etilgan xonalarni loyihalashtirishga ruxsat etiladi.

Tabiiy yoritish yon tomondan, yuqoridan va murakkab (yuqoridan va yon tomondan) turlarga boʻlinadi.

Bir tomonlama yondan tabiiy yoritiladigan katta boʻlmagan xonalarda TYOKning kichik qiymatlari, yorugʻlik oʻrnidan ancha, uzoqlashgan, devordan 1m masofadagi shartli ishchi yuza va xonaning xos qirqimining vertikal sirtda kesishgan yerida joylailgan nuqtasida, ikki yoqlama yon tomonidan yoritishda esa - xona oʻrtasidagi nuqtada meʼyorlanadi. Katta oʻlchamli ishlab chiqarish xonalarida yon tomondan yoritishning TYOK kichik qiymati yorugʻlik oʻrnidan quyidagicha uzoklashgan:

I-IV razryadli ishlar uchun xonalarning 1,5 balandligigacha;

V-VII razryadli ishlar uchun xonaning 2 balandligigacha;

VIII razryadli ishlar uchun xonaning 3 balandligigacha...

...teng nuqtada meʼyorlanadi.

Yuqoridan yoki aralash tabiiy yoritishda, xonaning xos qirqimining va shartli ishchi yuzasining (yoki polning) vertikal sirtda kesishgan yerida joy-lashadigan nuqtada TYOKning oʻrtacha qiymati meʼyorlanadi. Birinchi va oxirgi nuqtalar devorlar sirtidan (poydevorlar) yoki ustunlar oʻqidan 1m masofada qabul qilinadi.

Xonalarni yon tomondan yoritish zonalarga (oynalar bilan tashqi devorlarga tutashgan zonalar) va yuqoridan yoritishga ega boʻlgan zonalarga ajratishga ruxsat etiladi. Har bir zonada tabiiy yoritishni meʼyorlash va hisoblash mustaqil ravishda amalga oshiriladi.

I-III razryadli koʻrish ishlari bilan bogʻliq boʻlgan ishlab chiqarish xonalarida aralash yoritishni oʻrnatish lozim. Poldan turli sathda va ishchi yuzalarining boʻshligʻida turlicha joylashtirilgan xona hajmining ancha qismida bajariladigan ishlarga moʻljallangan yirik oraliqni yigʻish sex-larida yuqoridan tabiiy yoritishni qoʻllashga ruxsat etiladi. Bu holda TYOKning meʼyorlangan qiymatlari I-III razryadlar uchun muvofiq ravishda 10, 7, 5 % boʻladi.

Sun’iy yoritish

Sunʼiy yoritish ishchi, avariya, qoʻriqlash va navbatchi yoritish turlarga boʻlinadi.

Avariyali (halokat) yoritish havfsizlik va evakuatsiya yoritishiga boʻlinadi.

Ishchi yoritishni binolarning barcha xonalari uchun, shuningdek, kishilarning ishlashi, oʻtishi va transport harakati uchun moʻljalangan ochiq joy uchastkalari uchun koʻzda tutish lozim. Tabiiy yoritishning turli sharoitlariga va turli ish tartibiga ega zonalari boʻlgan xonalar uchun bunday zonalarni alohida boshqarishga ega yoritishni koʻzda tutish shart.

Zarur boʻlganda ishchi yoki avariyali yoritish yoritgichlarining bir qismidan navbatchi yoritish uchun foydalanish mumkin.

Binolardan tashqarida va xonalarda yoritishning meʼyorlangan tavsifi ishchi yoritish yoritgichlari kabi, shuningdek; havfsizlik yoritishi va (yoki) evakuatsiya yoritishi yoritgichlari kabi birgalikdagi harakati bilan taʼminlanishi mumkin.