Korxonalar iktisodiyoti va menejmenti 1-mavzu. Korxonalarning tashkiliy-huquqiy shakllari (2 soat)

Tugallanmagan ishlab chiqarish - ishlab chiqarish jarayoniga kirgan turli bosqichlarni o‘tayotgan xali to‘liq maxsulot xoliga kelmagan materiallar.

YArim tayyor maxsulotlar - texnologiya jarayonlarining ayrim bosqichlarini o‘tgan, lekin tayyor maxsulotga aylanishi uchun keyingi bitta yoki bir nechta ishlov berish va yig‘ish bosqichlarini talab kiluvchi mehnat buyumlari.

Kelgusi davr xarajatlari - ayni paytda ishlab chikarilayotgan, lekin kelajakdagi maxsulotlarga mansub bo‘lgan yangi turdagi maxsulotlarni tayyorlash xarajatlari (asbob-uskunalarni qayta rejalashtirish, maxsulotlarning yangi turlarini tayyorlashga sarflanuvchi xarajatlar yangi turdagi maxsulotlarni loyihalash, tayyorlash va o‘zlashtirish, mutaxassislarni o‘kitish va qayta tayyorlash xonalarini ijaraga olish).

Muomala fondlari korxonaning tayyor maxsulot zaxirasini yaratish uchun mo‘ljallangan pul mablag‘lari, chek va veksellar, aksiyadorlarning qarzlari, turli xil debitorlik qarzlari, bank va kassalarning xisob raqamlaridagi

mablag‘lardan iborat bo‘ladi. Muomala fondlari va aylanma fondlari birgalikda korxonaning aylanma mablag‘larini tashkil qiladi.

Aylanma mablag‘lardan kuyidagi xollarda foydalaniladi:

" xomashyo, material, extiyot qismlar xamda ishlab chiqarishni tashkil qilishda, zarur bo‘lgan mehnat predmetlari sotib olishda;

" ishlab chiqarish jarayonida iste’mol qilinuvchi elektr energiyasi, yoqilg‘i kabi resurslar uchun xaq to‘lashda;

" korxonani tashkil etish va faoliyat yuritish davrida oylik ish xaqi to‘lanishi;

" solik va boshqa to‘lovlarni to‘lashda.