Korxonaga kiritilayotgan investitsiyaning va ahamiyati Jabborov Shahzod

Korxonaga kiritilayotgan investitsiyaning va ahamiyati
Jabborov Shahzod
DTPI buxgalteriya hisobi va audit yo’nalishi 1-kurs bakalavr
[e-mail]

Anotatsiya:Mazkur maqola korxonalarga kiritilayotgan investitsiyalar va korxonadagi roli va ahamiyatiga bag’ishlangan.

Korxonalar rivojlantirishni o’ziga xos yo’llardan biri bu investitsiya kiritish. Bu esa korxona iqtisodiyoti o’sishiga juda katta hissa qo’shadi.Eng avvalo investitsyani to’g’ridan-to’g’ri yo’naltiraolishga bog’liq. Quyidagilarga investitsiya kiritish mumkin:
1.Yuridik shahslar tuzish yoki ularni ustav jamg’armalarida (kapitallarida) ulushli ishtirok etish , shu jumladan mol-mulkni yoki aksiyalarni olish;
2.Qimmatli qog’ozlarni shu jumladan O’zbekiston Respublikasi rezidentlari tomonidan emmissiya qilingan qarz majburiyatlarini olish;
3.Konsensiyalar shu jumladan tabiiy resurslarni qidirish ,ishlab chiqarish ,qazib olish;
Investitsiya resurslar:
1.Pul va boshqa moliyaviy mablag’lar, shu jumladan kreditlar, paylar, aksiyalar va boshqa qimmatli qog’ozlar;
2.Ko’char va ko’chmas mol-mulk (binolar, inshootlar, uskunalar va boshqa moddiy boyliklar) hamda ularga doir huquqlar;
3.Intellektual mulk obyektlari, shu jumladan texnikaviy hujjatlar tarzida tuzilgan texnikaga, texnologiyaga tijoratga oid va boshqa bilimlar majmui, u yoki bu turdagi ishlab chiqarishning tashkil etish uchun zarur bo’lgan bilimlar va ishlab chiqarish tajribasi, nou-xau;
Korxona iqtisodiyotini o’stirish uchun eng avvala tikilayotgan investitsiyaga e’tiborimizni qaratishimiz lozim. Korxonaga zamonaviy texnikalar bilan jihozlashimiz zarur. Korxona iqtisodiyotiga xorijiy investitsiyalarni jalb etilishi uning iqtisodiy imkoniyatlarini kengayishini tezlashtirib, barcha sohalarda ichki imkoniyat va rezervlarni ishga solish, yangi texnika va texnologiyalarini eksportbop tovarlarni o’zlashtirish, ualrni ishlab chiqarishni yo’lga qo’yish orqali korxonaning iqtisodiy qudratini taminlashda muhim ahamiyat kasb etadi. Investitsiya qurilish faoliyatini ko’rsatayotgan korxonalarni kengaytirish yoki qayta tiklash haqida ketganda, investitsion jarayonlar bilan chambarchas bog’liq bo’lib, bu jarayonlar investitsion maqsadlarni zamon va makonda bog’laydi.Investitsion jarayonlarning quyidagicha tarkibiy qismlari mavjud:
Loyihalashtirishdan avvalgi asoslash;
Loyihalashtirish;
Bevosita ob’ekt qurilishi (korxonani kengaytirish yoki qayta tiklash)va ishga tushirilishi;
Ma’lumki qimmatli qog’ozlar vositasida investitsiyalarni moliyalashtirish jahon amaliyotida keng tarqalgan. Moliyaviy investitsiyalarning asosini qimmatli qog’ozlar va ularning xosilalari tashkil etadi. Qimmatli qog’ozlar o’zining investitsion jozibadorligi orqali firma va korxonalarning bozor faolligini belgilovchi vositalar ham hisoblanadi. Maxsus reyting agentliklari korxona va kompaniyalarning qimmatli qog’ozlarining sifati, taminlanganligi, daromadliligi va ishonchliligiga qarab uning investitsion faolligiga baxo beradilar va investorlarning qiziqishiga sabab bo’luvchi yoki kompaniyaning qimmatli qog’ozlari bozor narxiga ta’sir ko’rsatuvchilarni tegishli tahlillar asosida e’lon qiladilar.
O’zbekiston qonunchiligida aksiyalarning 2 xil turlari mavjud:
Oddiy aksiyalar;
Imtiyozli aksiyalar;