Korxona va tashkilotlar moliyasi

Tijorat tashkilotlari va korxonalari moliyasini tashkil etish tamoyillari

• Tijorat tashkilotlari va korxonalarining moliyaviy munosabatlari xo`jalik faoliyatining asoslari: xo`jalik mustaqilligi, o`zini-o`zi moliyalashtirish, moddiy manfaatdorlik, moddiy javobgarlik, moliyaviy zaxiralar bilan ta`minlashga asoslangan ma`lum tamoyillar bo`yicha quriladi.
• Xo`jalik mustaqilligi tamoyili moliya sohasidagi mustaqilliksiz amalga oshirilishi mumkin emas. Xo`jalik yurituvchi sub`ektlar, mulkchilik shaklidan qat`i nazar, iqtisodiy faoliyat sohasini, moliyalashtirish manbalarini, foyda olish maqsadida pul mablag`larini joylashtirish yo`nalishlarini mustaqil belgilaydilar.
• O`z-o`zini moliyalshtirish tamoyili. Bu tamoyilning amalga oshirilishi – xo`jalik yurituvchi sub`ektning raqobatbardoshligini ta`minlovchi tadbirkorlik faoliyatini asosiy shartlaridan biri.
• Rivojlangan bozor munosabatlariga ega davlatlarning o`zini-o`zi moliyalashtirish darajasi yuqori bo`lgan korxonalarning xususiy kapitali 70% va undan ko`pni tashkil qiladi.

Tamoyillar

• Tijorat tashkilotlari va korxonalarni moliyalashtirishning asosiy o`z manbalariga quyidagilar kiradi: amortizatsiya (eskirish) ajratmalari, foyda, ta`mirlash fondlariga ajratmalar.
• Moddiy manfaatdorlik tamoyili. Bu tamoyilning ob`ektiv zarurligi tadbirkorlik faoliyatining asosiy maqsadi – foyda olish bilan asoslanadi. Bu tamoyilning amalga oshirilishi korxonaning alohida xodimlarga yuqori darajada mehnatga haq to`lash bilan ta`minlanishi mumkin.
• Moddiy javobgarlik tamoyili moliyaviy-xo`jalik faoliyatini yuritish va uning natijalari uchun ma`lum javobgarliklar tizimining mavjudligini bildiradi. Bu tamoyilni amalga oshirishning moliyaviy usullari turli xildir va qonunchilik bilan tartibga solinadi.
• Moliyaviy zaxiralar bilan ta`minlash tamoyili biznesga qo`yilgan mablag`larni qaytmaslik xavfini mavjudligi bilan asoslanuvhci tadbirkorlik faoliyatining shartlari bilan xarakterlanadi.
• Korxonalar moliyasini tashkil qilishining barcha tamoyillari doimiy rivojlanishda bo`ladi va har qaysi iqtisodiy vaziyatlarda ularning amalga oshirilishi uchun jamiyatdagi ishlab chiqarish kuchlarining va ishlab chiqarish munosabatlarining holatiga mos keluvchi shakllari va usullari qo`llaniladi.