aylanma fondlar ular ishlab chiqarish jarayonida bir marta qatnashadigan, shaklini o'zgartiradigan va ishlab chiqarish tannarxiga to'liq (ya'ni material sarfi stavkasi bo'yicha) kiritiladigan mehnat ob'ektlari deb ataladi.
Qism aylanma fondlar o'z ichiga oladi:
Ishlab chiqarish zahiralari (xom ashyo, materiallar, yoqilg'i va boshqalar);
Tugallanmagan ishlab chiqarish - tayyorlanishi to'liq tugallanmagan mehnat ob'ektlari (qayta ishlashning barcha bosqichlaridan o'tmagan blankalar, yarim tayyor mahsulotlar, qismlar, mahsulotlar);
· Kelgusi davrlar uchun xarajatlar - ma'lum bir davrda ishlab chiqarilgan, ammo kelgusi davr tannarxiga taalluqli yangi turdagi mahsulotlarni tayyorlash va o'zlashtirish uchun xarajatlar.
Qism aylanma fondlari o'z ichiga oladi:
· Tayyor mahsulotlar, qayta sotish uchun tovarlar va jo'natilgan tovarlar - qayta ishlashning barcha bosqichlaridan o'tgan va sotishga tayyor bo'lgan mehnat ob'ektlari, ya'ni. mehnat mahsulotlari;
Debitorlik qarzlari - yuridik shaxslardan korxona oldidagi qarzlar, shaxslar va davlatlar. Debitorlik qarzlariga quyidagilar kiradi:
xaridorlar va buyurtmachilarning qarzdorligi, ta’sischilarning ustav kapitaliga qo‘shgan hissalari, berilgan avanslar bo‘yicha qarzlari;
· Naqd pul – naqd pul, bank hisobvaraqlari.
Aylanma mablag'lar ishlab chiqarish jarayonining uzluksizligini ta'minlaydi, aylanma fondlari esa - ishlab chiqarilgan mahsulotlarni sotish va olishni ta'minlaydi. Pul.
Aylanma mablag'lar doimo harakatda bo'lib, aylanishni amalga oshiradi, bunda 3 bosqich o'tadi:
1. Pul- mablag'lar mehnat ob'ektlariga moliyalashtiriladi
2. samarali-mehnat ob'ektlarining tayyor mahsulotga sifat jihatidan o'zgarishi sodir bo'ladi, ishlab chiqarish jarayoni amalga oshiriladi.
3. Tovar- mehnat va tayyor mahsulot ob'ektlarida aylanma mablag'larni topish bosqichi, tayyor mahsulot bosqichi. Mahsulotlarni sotishdan olingan mablag'lar yangi mehnat ob'ektlarini sotib olishga yo'naltiriladi va quyidagi sxema bo'yicha yangi davrga kiradi:
D-T-P-Y-D', qaerda
D - korxona tomonidan avanslangan mablag'lar;
T - inventarizatsiya korxona tomonidan talab qilinadi;
P - ishlab chiqarish;
G - tayyor mahsulotlar;
D' - mahsulotni sotishdan olingan pul mablag'lari, shu jumladan sotishdan olingan foyda.
Aylanma mablag'lar bir vaqtning o'zida muomalaning barcha bosqichlarida va barcha shakllarda bo'ladi. Bu mahsulot ishlab chiqarish va sotishning uzluksizligi va uzluksizligini ta'minlaydi.
Aylanma mablag'lar quyidagilarga bo'linadi:
· Rejalashtirish usuli bo'yicha - normalangan va standartlashtirilmagan.
Normallashtirilgan Bular aylanma mablag'lar va tayyor mahsulotlardir. Standartlashtirilmagan- naqd pul, jo'natilgan tovarlar, Debitor qarzdorlik va boshqalar.
· Shakllanish usuli bo'yicha - o'z-o'zidan va qarzga olingan (jalb qilingan).
Shaxsiy mablag'lar - barcha soliqlar to'langanidan keyin korxona ixtiyorida qolgan ustav kapitali va foyda ( yig'ilib qolgan oylik maoshlari). TO qarz oldi mablag'larga bank kreditlari kiradi, kreditorlik qarzi va boshqa majburiyatlar.
Kirish
Do'stlaringiz bilan baham: |