Korxona faoliyatini rejalashtirish va bashorat qilish

normalari. 

Ko’rinib  turibdiki,  rejalashtirish  juda  murakkab  va  mehnat  talab  qiluvchi 

jarayon  bo’lib,  korxona  faoliyatining  resurslar  xarajatini  normalashtirishdan  to 

mahsulot  ishlab  chiqarish  va  realizasiya  qilishgacha  barcha  ko’rsatkichlarini 

inobatga oladi. Rejalashtirishning asosiy vazifalari quyidagilar: 

- maqsadni belgilash; 

- korxona  faoliyatining  turli  xil  yo’nalishlari,  ayniqsa,  xalq  xo’jaligi va  aholi 

uchun  zarur  bo’lgan  masulot  ishlab  chiqarishning  iqtisodiy  jihatdan  maqsadga 

muvofiqligini asoslab berish; 

- zaruriy moddiy-texnika asossini shakllantirish; 

- moliyalashtirish manbalarini aniqlash; 

- yakuniy natijalarning ijobiy bo’lishiga erishish. 

Amaliyotda  bu  vazifalarni  korxona  direktori  yoki  iqtisodiy-rejalash 

xizmatining  o’zi  bajarmaydi  yoki  bajarishi  lozim  emas.  Bunda  butun  jamoa, 

ayniqsa,  agar  bu  korxona  aksiyadorlik  jamiyati  shaklida  faoliyat  ko’rsatayotgan 

bo’lsa,  ishtirok  etishi  zarur.  Afsuski,  korxona  xodimlari  ko’pincha  “rahbarga 

ko’proq  narsa  ko’rinadi”  tamoyili  asosida  ishlaydilar  va  yaxshiroq  natijalarga 

erishish  uchun  tashabbuskorlik  ko’rsatmaydilar.  Tajribalar  esa  korxona 

---

 

 

muammolarini  hal  qilish  barcha  xodimlar,  jumladan,  ishchilarga  ham  bo’lgan 

holdagina bu korxonalar gullab-yashnashi mumkinligini ko’rsatadi. 

Bugungi  kunda  bozor  iqtisodiyoti  korxonaning  ishlab  chiqarish  faoliyatini 

rejalashtirish  va  rasional  boshqarish  tizimi  hamda  maksimal  ravishda  qulay 

sharoitlarni  yaratmoqda.  Bunday  sharoitlarda  rejalashtirish  bozor  iqtisodiyoti  va 

bozor  munosabatlarining  barcha  imkoniyatlaridan  foydalanishga  xizmat  qilishi 

lozim.  Korxona  faoliyatini  umuman  emas,  balki  har  bir  muayyan  holdagi 

vazifalarni  hal  qilishga  yo’naltirgan  holda  rejalashtirish  zarur.  Buning  uchun 

rejalashtirishning 

ilmiylik, 

komplekslilik, 

uzluksizlik, 

optimallik, 

moslashuvchanlik kabi tamoyillariga tayanish zarur. 

Korxona,  ayniqsa,  agar  u  yirik  bo’lsa,  asosiy,  yordamchi  va  xizmat 

ko’rsatuvchi  sexlardan  iborat  bo’lib,  ularning  har  biri  faqat  o’ziga  xos  bo’lgan 

vazifani  bajaradi  va  shunga  mos  holda  faoliyatni  rejalashtirish  va  tartibga 

solishning  o’ziga  xos  xususiyatiga  ega  bo’ladi.  Shundan  kelib  chiqqan  holda