Korrelyatciya teoryasinin’ elementleri Reje: Kirisiw Korrelyatsiyaliq analiz tiykarlari. Jup korrelyatsiya Ko’p faktorli korrelyatsiya

2. Ko’p faktorli korrelyatsiya.

Kóp faktorlı regressiyanıń sızıqlı teńlemesi ulıwma kóriniste tómendegishe jazıladı:

bul jerde; -nátiyjelik belginiń ózgeriwsheń ortasha muǵdarı bolıp, onıń indeksleri regressiya teńlemesine engizilgen faktorlardıń nomerlerin kórsetedi;

azat aǵza;  regressiya teńlemesi koeffitsientleri. Kóp faktorlı korrelyatsiya baylanısınıń ózgesheligi sonda, onıń regressiya teńlemesinde bir neshe zárúr hám mánisli faktorlar qatnasadı. Bul faktorlardan eń kereklisin durıs tańlaw hám olardı regressiya teńlemesine kirgiziw úlken áhmiyetke iye. Faktorlardı tańlaw sıpat jaǵınan teoriyalıq analiz etiwge tiykarlanadı hám úsh basqıshta ótkiziledi. Birinshi basqıshta (dáslepki analizde) faktorlar hesh qanday qosımsha shártler qoyılmastan tańlanadı. Ekinshi basqıshta olar jup korrelyatsiya koeffitsientlerinen paydalanǵan halda analiz islenedi. Bunıń ushın belgiler ortasındaǵı jup korrelyatsiya koeffitsientleriniń matritsası dúziledi. Faktorlardı analizlewdiń úshinshi basqıshında regressiya teńlemesi anıqlanadı hám onıń parametrleriniń mánisli bolıwı yaki bolmaslıǵı arnawlı kriteriyalar menen bahalanadı. Kóp faktorlı regressiya teńlemesinde óz- ara kúshli sızıqlı korrelyatsion baylanısqan faktorlar bir waqıtta qatnaspawı tiyis. Sebebi olar bir-birin málim dárejede tákirarlap, regressiya hám korrelyatsiya kórsetkishleriniń buzılıwına tiykar boladı. Faktorlar sanı ekew bolǵanda (K=2) normal teńlemeler sisteması ush belgsiz ( ) úsh sızıqlı teńlemeden ibarat bolıp, regressiya teńlemesiniń parametrleri «kishi kvadratlar» usılına tiykarlanıp esaplanadı:

∑

{

{

Kóp faktorlı korrelyatsion baylanıs kúshin bahalawda kóp faktorlı korrelyatsiya koeffitsientinen paydalanıladı:

R=
jup korrelyatsiya koeffitsientleri. Eger kóp faktorlı korrelyatsiya koeffitsientin kvadratqa kótersek, onda determinatsiya koeffitsienti kelip shıǵadı, bul koeffitsient nátiyjelik belgi ( y ) niń barlıq faktorlıq belgilerge baylanıslı qanshaǵa ózgeriwin sıpatlaydı. Bizge málim, hár bir faktordıń ózgeriwi hám háreketi óz- ara baylanısqan halda boladı. Sonıń ushında nátiyjelik belginiń ózgeriwine tek ǵana bir faktor tásirin anıqlaw zárúrligi tuwıladı. Bunday másele jeke korrelyatsiya koeffitsientlerin esaplaw járdeminde ámelge asırıladı.