Ko’rinishlar, qirqimlar, kesimlar o’zdst 305-2011

7-shakl.  

 

 

 

 

8-shakl. 

Pog’onali  qirqimlar  bir  necha  parallel  kesuvchi  tekisliklar  yordamida  kesib  hosil  qilinadi  (8-

shaklda,  A-A).  Siniq  qirqim  kesuvchi  tekisliklarning  o’zaro  kesishuvidan  hosil  bo’ladi.  Bunday 

qirqimni  chizmada  tasvirlash  uchun  kesuvchi  tekisliklar  bir  tekislikka  joylashguncha  shartli  ravishda 

buriladi (9-shakl, A-A qirqim). 

 

 

 

9-shakl.  

 

 

 

 

10-shakl. 

Agar kesuvchi tekislik detalning uzunligi bo’yicha kesib o’tsa, bunday qirqimni bo’ylama qirqim 

(10-shakl), agar kesuvchi tekislik  detalning uzunligiga perpendikulyar kesib o’tsa, ko’ndalang qirqim 

deb ataladi (  -shakl, A-A kirkim). 

Ko’rinish  bilan  qirqimni  ajratish  chizigg’i  sifatida  siniq  to’lqinsimon  chiziqlardan  yoki 

simmetriya  o’qlaridan  foydalaniladi.  Kesuvchi  tekisliklarning  vaziyati  uzuk  chizqklar  orqali 

ko’rsatiladi. Kesim chiziqlari tasvir konturini tashqarisidan  o’tkazilishi lozim. 

---

Qarash  yo’nalishini  ko’rsatuvchi  strelkalar  chiziqning  chekka  uchlaridan  23  mm  tashlab 

qo’yiladi (11-shakl). 

 

 

11-shakl. 

Murakkab  qirqimlar  uchun  qirqim  tepasiga  A-A  ko’rinishdashi  yozuv  yoziladi.  Harfli  belgilar 

alfavit bo’yicha avval ko’rinishlarga, qirqimlarga, so’ngra kesimlarga qo’yiladi. 

  Agar kesuvchi tekislik predmetning simmetriya tekisligi orqali o’tsa, gorizontal, frontal hamda 

profil kirkimlar ustiga A-A, B-B kabi yozuv yozilmaydi. 

  Simmetrik  shakldagi  ko’rinishning  yarmi  qirqimining  yarmi  bilan  qo’shib  tasvirlansa, 

simmetriya o’qlaridan ularni ajratish chizig’i sifatida foydalaniladi (12-shakldagi A-A, B-B qirqimlar).