Ko‘rinishda bo‘ladi. (14. 25) dan foydalanib matematik mayatnik tebranish davri



Download 0,81 Mb.
bet6/16
Sana15.09.2022
Hajmi0,81 Mb.
#848968
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   16
Bog'liq
4булим

14.11 – rasm.


Bir tebranish davri davomida to‘lqinning tarqalish masofasi
to‘lqin uzunligi deyiladi. Boshqacha aytganda, to‘lqin uzunligi, to‘lqinning bir xil fazada tebranayotgan ikki yaqin nuqtalari orasidagi masofadir.
Agar tebranish davrini T bilan, to‘lqin uzunligini bilan belgilasak, u holda to‘lqin tezligi quyidagicha aniqlanadi:
(14.62)
bunda  - tebranish chastotasi.
To‘lqin tarqalish jarayonida manbadan tobora uzoqroqda joylashgan muhit zarralari tebrana boshlaydi. Bu jarayonda to‘lqin, xuddi o‘zini vujudga keltirgan manbadan «yugurib qochayotgandek» tuyuladi. Shu boisdan uni yuguruvchi to‘lqin deb ataladi.
Biror 0 nuqtadan x masofa uzoqlikdagi (14.11 – rasm) zarraning ixtiyoriy t – vaqtdagi siljishi manbaga bevosita tegib turgan zarraning vaqtdagi siljishiga teng bo‘ladi, ya’ni
(14.63)
Bu ifoda yuguruvchi to‘lqin tenglamasi deb ataladi. U to‘lqin tarqalayotgan muhit ixtiyoriy zarrasining muvozanat vaziyatdan siljishi ()ni vaqt (t) va zarraning tebranish manbaidan uzoqligi (x)ning funksiyasi sifatida aniqlanadi. (14.63) tenglamaga t va x ga nisbatan simmetrik ko‘rinish berish uchun to‘lqin soni deb ataluvchi k – kattalikni kiritamiz:
(14.64)
(14.62) va (14.64) dan to‘lqin soni k, aylanish chastotasi va to‘lqinning faza tezligi u orasida quyidagicha munosabat bor degan xulosa chiqadi:
(14.65)
(14.63)dagi u ning (14.65) qiymat bilan almashtirib va ichiga ni kiritib, yassi to‘lqin uchun quyidagi ko‘rinishdagi tenglamani topamiz:
(14.66)
Bu x – ning kamayishi tomoniga qarab tarqaluvchi to‘lqin tenglamasidir.
r - radiusli sferik to‘lqin tenglamasini (14.66) ga o‘xshatib quyidagi ko‘rinishda yozishimiz mumkin:
(14.67)
yoki
bundan r – radiusli to‘lqin sirtida yotuvchi zarralar
faza bilan tebranadi, degan xulosaga kelamiz.

Download 0,81 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   16




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish