Ko’p hujayralilar Metazoda

1. Metazoa – ko‘p ho‘jayrali, harakatchan geteratrof eukariot organizmlar. 2. Ular gavdasi aniq qutblashgan – gavda tugaydigan oldingi va ketingi qismlardan tuzilgan. 3. Bu gavdaning boshidan oxiriga qarab markaziy o‘q o‘tkazish mumkin, bu o‘qning yo‘nalishi organizmning harakat yo‘nalishi “lokomotor o‘q” bilan mos tushgan. 4. Protozoa – lardan eng katta farqi, ular ko‘zga ko‘rinadigan yirik organizmlardir.

Bulardan tashqari ko‘p ho‘jayrali hayvonlarda turli funksiya va vazifalarni bajarishga ixtisoslashgan organlar sistemalarining shakllanishi turli muhitda yashash uchun juda katta imkoniyatlarni beradi.

3. Skelet – funksiyasi organizmni himoya qilish va tayanch, muskullar harakatini yengillashtirish bo‘lib, 2 ta ekzoskelet va endoskeletdan iborat bo‘ladi.

1. Ho‘jayra – gavdasi turli xil vazifalarni bajarishga ixtisoslashgan ho‘jayralardan tuzilgan.
2. To‘qima - 2 xil epitelial va biriktiruvchi to‘qimalar. Epitelial to‘qima ham epiteliy, epidermis, kutikula kabi tiplarga bo‘linadi. Epitelial ho‘jayralarda odatda xivchin va kipriklar birikkan bo‘ladi. Biriktiruvchi to‘qima – bular ho‘jayralari bir-biriga jips birikmagan bo‘lib g‘ovak joylashgan bo‘ladi.

Ko‘p hujayralilar kelib chiqishi va evolyutsiyasi.

Ko’pgina mutaxassislarning e’tirofiga ko’ra ko’p hujayrali hayvonlar evolyusion taraqqiyot jarayonida bir ho’jayrali hayvonlarning koloniya bo’lib yashovchi formalaridan kelib chiqqan. Lekin ko‘p hujayralilar kelib chiqishi va evolyutsiyasida hozirgi vaqtda bir nechta nazariyalar mavjud.

A. A. Zahvatkin (1949) nazariyasiga ko’ra ko’p ho’jayralilar koloniya bo’lib yashovchi bir ho’jayralilarning jinssiz bo’lishidan paydo bo’lgan Metazoaning kelib chiqishi gastreya va fagosetella bilan bo’gliq emas deb hisoblaydi.

Yuqoridagi gastreya va fagosetella Metaoaning erkin holda yashovchi lichinkalari bo’lib, ular faqat turning geografik tarqalishini ta’minlaydi deb hisoblaydi. Metazoa Zaxvatkinning fikricha o’troq holdagi koloniyali organizmlar xuddi hozirgi zamon bulutlari va gidroid poliplariga uxshash.