4.6-jadval. O'rta ko'p funktsiyali park zonalari uchun inshootlarning
indikativ ro'yxati
Tuzilmalar
Miqdori,
Kompyuter.
Bir
martalik quvvat,
boshiga.
Maydoni, m
2
Konsert zali
bitta
800
800
ochiq sahna
bitta
500
500
Kino ma'ruza zali
bitta
500
150
Qiroatxona
bitta
75
150
Kichik planetariy
bitta
—
500
raqsli veranda
bitta
200
500
Ko'rgazma paviloni
bitta
50
400
Stol o'yinlari paviloni
bitta
—
200
Ikki stol uchun bilyard xonasi
bitta
4
yuz
Tyr (50 m)
bitta
—
300
Stol tennisi korti (5 x 10)
4
8...16
200
Voleybol maydoni (9x18 m)
2
24
720
Basketbol maydoni (14 x 26 m)
2
24
1100
Shaharlar uchun bolalar maydonchasi
(15 x 30 m)
2
4...12
900
Tennis korti (20 x 40 m)
2
4^
oo
1600
Badminton korti (8,1 x 13,4)
2
os
400
sport paviloni
bitta
—
1000
Inventarni
ijaraga berish bazasi
bitta
—
400
Bolalar sahnasi
bitta
—
200
Tugatish tab . 4.6
Tuzilmalar
Miqdori,
Bir martalik quvvat,
Maydoni, m
Kompyuter.
boshiga.
2
Bolalar o'qish zali
bitta
—
180
Bolalar o'yinchoqlar
kutubxonasi
bitta
—
200
Bolalar uchun pavilyon
bitta
—
300
Bolalar jihozlarini ijaraga olish
bitta
—
150
asosiy diqqatga sazovor joy
10
—
3000
Kichik attraksion
yigirma
—
1000
Alcove
sakkiz
—
250
Dizaynda tabiiy komponentlarni hisobga olish. Ko'p funktsiyali bog'ni
loyihalash jarayoni tabiiy sharoitlar, shaharni rivojlantirishning bosh rejasi bilan
uzviy bog'liq bo'lib, uning umumiy fazoviy kontseptsiyasining xarakterini
belgilaydi, buning asosi arxitektura va landshaft elementlarining o'zaro ta'siri
hisoblanadi. Ba'zi bog'larning majoziy yechimi mavjud landshaftning asosiy
xususiyatlarini birlashtirish va aniqlashga
asoslanadi, boshqalari esa uning tub
o'zgarishlariga asoslanadi, ayniqsa noqulay, buzilgan hududlarda park qurishda.
Hududning landshaft-genetik xususiyatlaridan kelib chiqib, shaharsozlik
ahamiyatini (shahar, tuman parki) hisobga olgan holda, park hududining katta-
kichikligi, rejalashtirish tarkibini qurish qonuniyatlari aniqlanadi. Loyihalashda
hududning xususiyatlarini hisobga olish kerak: yon bag'irlari va relyefning kichik
konturlari, geologik va gidrologik
sharoitlarning xilma-xilligi, tuproq va
o'simliklarning xilma-xilligi, mahalliy iqlim va mikroiqlimning o'ziga xosligi,
hududning umumiy sanitariya-gigiyena holati. Hududning funktsional va
rejalashtirish tashkil etilishini va park ob'ektlarini joylashtirishni qat'iy hisobga
olish kerak. Asosiy rolni bog 'peyzajining asosiy tarkibiy qismlari - relyef, suv
havzalari, o'simliklar o'ynaydi.
Yengillik.
Bog' hududining relyefi landshaft me'morchiligi uchun asos
yaratadi, makonni bo'lib, uni yopish yoki ochish,
manzarali rejalar, turlar
istiqbollarini yaratishni ta'minlaydi. Tuproqning qattiqligi tekis sirt va barqaror
tuproqni talab qiladigan qurilish inshootlari va maydonlarini murakkablashtiradi va
narxini oshiradi va shuning uchun asosan rekreatsion dam olish tadbirlarini tashkil
qilish uchun ishlatiladi. Parklar ham tekis, ham qiyin erlarda yaratilgan. Yassi
erlarda parklar yaratishda yer yuzasining nozik notekisligi, gorizontal tekisliklar
ritmida joylashgan kichik tepaliklar ,
yopiq pastliklar, bulengrin , vertugarden
yaratish orqali sirt farqlarini kuchaytirishda foydalaniladi . suv parter, er
yuzasining monotonligini jonlantiradi. Vertikal belgilarni kuchaytirish orqali
mikrorelef shakllarini illyuzor idrok etishni ta'kidlash hal qiluvchi rol o'ynaydi.
Shunday qilib, masalan, suv omborlari relyef pastliklarida, daraxtlar va butalar va
inshootlar relyef balandliklarida loyihalashtirilgan. Bundan tashqari, ataylab
murakkab yo'l izlari, katta tepaliklarni o'rnatish, ekish sahnalarining turli
balandliklaridan panoramalarning xilma-xilligi ham mavjud.
Rejalashtirish tarkibida tabiiy relyef shakllari - yon bag'irlari va tekisliklari,
tog'li hududlar (hududlar), tog' vodiylari, jarliklar qo'llanilishi kerak. Relyefi aniq
bo'lgan hududda park landshaftlarining ifodaliligini oshirish uchun teras tizimining
pog'onali kompozitsiyasini hisobga olish kerak. Yuqori
teraslar keng istiqbolli,
pastki qismi esa cheklangan ko'rinishga ega bo'lishi mumkin. Tuzilmalar keng
terassalarga joylashtirilishi mumkin va yon bag'irlarning tik qismlari rivojlanishdan
ozod bo'lishi mumkin. D / 7ya tog'li hududlar kompozitsiyaning spiral rivojlanishi,
uning atrofdagi landshaftlarga bosqichma-bosqich ochilishi bilan tavsiflanadi.
Tog'ning tepasi qurilish uchun platformaga ega bo'lgan tomosha terasi sifatida
ishlatiladi. Tog' vodiysining park landshafti kompozitsiyaning uzunlamasına o'qi
sifatida shakllangan va tog' yonbag'irlarining vizual ta'sirini, makonni zonalarga
bo'linishini, dam olish joylarini tashkil qilish uchun izolyatsiyalangan yon
bag'irlardan foydalanishni hisobga olgan holda qurilgan. Dara hududida jarning
shakliga qarab katta yoki kichik vizual o'qni ishlab chiqish kerak. Jarlik shakllari
yopiq kompozitsiyalarning ustunligini ta'kidlaydi. Shu bilan birga,
qirralarning
yuqori ko'rinishlarini tashkil qilish maqbul va samarali bo'lib, parkning kam
baholangan qismidan chiqish ifodali bo'lishi mumkin. Umumiy rejalashtirish
tizimiga qarab, jarliklar yonbag'irlarini qayta ishlash adirlarni tekislash,
chuqurliklarni to'ldirish, yon bag'irlarini o't va butalar bilan mahkamlash orqali
amalga oshiriladi. Yuqori balandlikda nishabni terraslar, grottolar, kaskadlar, tabiiy
toshlar, lianalar bilan bezatilgan himoya devorlari va teraslarni bir-biri bilan
bog'laydigan zinapoyalar yordamida to'siqlarga bo'lish mumkin.
Yo'l tarmog'ining tabiati, yo'llarning keskin burilishlari girintili™ darajasiga,
relyefning parchalanishiga bog'liq . Eng katta uzunlamasına qiyaliklari (60%
gacha) bo'lgan erlarda yo'llarni kuzatishda zinapoyalarni ta'minlash kerak.
Nishablari 10 ... 15% bo'lgan to'g'ridan-to'g'ri ko'targichlar diagonali bilan
almashtirilishi kerak. Diagonal yo'nalishli serpantin tipidagi yo'llar tik qiyaliklarda
mos keladi. Tog'li erlarda, tog' yonbag'irlarida, jarlarda
joylashgan hududlarda
loyihalashda oddiy yoki landshaft tuzilishdagi tosh bog'larni, shu jumladan suv
ombori, oqimni yaratish usulidan foydalanish mumkin . Bunday bog'ning tarkibi
uning funktsiyasi, relyefi, o'simliklar, toshlar tanlovi bilan belgilanadi. Shaklda.
4.16 ko'l yaratishda tuproqni qazish, sun'iy tepalikni to'ldirish, ko'rish
maydonchalarini tartibga solish va hokazolar orqali park hududining ma'lum
uchastkalarida geoplastika (ya'ni, sun'iy mikrorelef yaratish) usulini ko'rsatadi.
Suv yuzalari. Parklardagi suv sathlari tabiiy va sun'iy kelib chiqadigan suv
omborlari va suv qurilmalari bilan ifodalanishi mumkin. Suvdan tabiiy muhitni
yaxshilash, landshaftni estetik jihatdan boyitish va to‘laqonli dam olish
maskanlarini yaratish vositasi sifatida samarali foydalanilmoqda.
Muhim suv
omborlari (tabiiy yoki sun'iy kelib chiqishi) kompozitsion markaz, parkning o'ziga
xos "ekologik yadrosi" bo'lib, umuman rejalashtirish qaroriga ta'sir qiladi.