Konstruktorlik hujjatlarining yagona tizimi (kxyaT) haqida ma’lumot

Konstruktorlik hujjatlarining yagona tizimi (KXYaT) haqida ma’lumot.

Reja:

• 
  Konstruktorlik hujjatlarining yagonatizimi (KXYaT) haqida ma’lumot.
  
• 
  Chizma, Buyum, Detal va Yig‘mabirliklar haqidama’lumotlar
  
• 
  Ishlab chiqarishni avtomatlashtirish
  

Konstruktorlik hujjatlashtirishning yagona tizimi (KHYaT)Xalq– xo`jaligining rivojlanishi, yangi mahsulot va buyumlarning son va sifat jihatidan o`sib borish jarayoni mazkur standartlarni takomillashtirilishi zaruratini konstruktorlik hujjatlarning yagona tizimi (KXYAT) ni ishlab chiqish yo`li bilan amalga oshirishni taqozo etdi. GOST 2.001–70 me’yoriy hujjatda qayd etilishicha KXYAT barcha mamlakatlarda konstruktorlik hujjatlarni bajarish qoida va usullariga bo`lgan bir xil – yagona qoida va talablarni belgilaydi. 231 KXYAT maqsadlari: – konstruktorlik hujjatlarni unifikatsiyasini kengaytirish va ulardan foydalanish, o`zaro almashtirishda qayta ishlovsiz qabul qilish imkonini yaratish; – konstruktorlik hujjatlashtirishda, ish hajmini kamaytirishga olib keladigan, soddalashgan usullarni qo`llash; – hujjatlarga ishlov berishda avtomatlashtirish va mexanizatsiyalashtirish imkonlarini yaratish. KXYAT talablari barcha asosiy va yordamchi buyumlarga bir xil tarqaladi. KXYAT yangi mahsulot yoki buyum konstruktorlik hujjatlarini ishlab chiqishning asosiy bosqichlarini hamda ishlatish va ta’mirlash hujjatlarining talab mazmunlarini belgilaydi. Konstruktorlik hujjatlashtirishni unifikatsiyalash: –har xil sohada hujjatlari qayta ishlovsiz qabul qilish; –hujjatlar soni va to`rini ularni ishlab chiqish bosqichlarida tartibga solish; –chizma, sxema va matnlarni ifodalashni soddalashtirish; –hujjatlarni ishlab chiqish jarayonlarini avtomatlashtirish; –yangi mahsulot ishlab chiqish jarayoni texnologik tayyorgarliklarini tez qayta sozlash orqali, samarali operatsiyalar qo`llash va shu kabi istiqbolli tadbirlarni amalga oshirish imkonlarini ta’minlaydi. Yangi mahsulotni ishlab chiqish chet el analoglari texnik darajasida (balki undan ham yuqori) bo`lishi, Ya’ni patent – litsenziya tadqiqot natijalari bilan va mahsulotning texnik daraja kartasini ishlab chiqish isbotlanishi zarur. Vazifalari va mazmuniga ko`ra KXYAT standartlari 10 tavsifiy guruhlarga bo`linadi: 0 - umumiy qoidalar; 1 - asosiy qoidalar; 2 - buyumlarning KX da tavsiflanishi va belgilanishi; 3 - chizmalar bajarilishining umumiy qoidalari; 4 - mashinasozlik va asbobsozlik buyumlar chizmalarining bajarilish qoidalari; 232 5 –

KX ga munosabatlar (hisobga olish, saqlash, nusxalashtirish, tuzatma kiritish); 6 - ishlatish va ta’mirlash hujjatlarini bajarish qoidalari; 7 - sxemalarni bajarish qoidalari; 8 - qurilish va kemasozlik hujjatlarini bajarish qoidalari; 9 - boshqa standartlar. KXYAT Standartlar ISO talablariga muvofiqlashtirilgan va ilmiy –texnik taraqqiyot va rivojlanish yo`nalishini hisobga olgan holda doimiy tuzatishlar kiritish ehtiyojida bo`ladi. KXYAT rivojlanishning asosiy yo`nalishlari zamonaviy informatsion texnologiya takomillashuvini hisobga olagn holda KX lar taqdimotini elektron va mashinalashtirilgan shakl va usullari vositasida amalga oshirilmog`i darkor. KXYAT ning asosiy qoidalari – uning ta’rifi, vazifasi, tarqalish doirasi, tasniflarining tarkibi va KXYAT ning belgilanishlari GOST 2.001–70 «ESKD. Oбshиe пoлoжeния» da belgilangan.

 

• 
  Konstruktorlik hujjatlari O‘zbekiston Respublikasidag ibarcha korxona va tashkilotlarda Davlat belgilagan qoidalarga asoslanib rasmiylashtiriladi. Bu qoidalar Konstruktorlik hujjatlarining yagonatizimi (KXYaT) da to‘liq aksini topgan, unda buyumlarning turlari, konstruktorlik xujjalarning ko‘rinishi, tarkib ihamda ularni taxt qilish uchun ma’lumotlar mujassam bo‘lgan.