Konstruksiyalar

24-rasm.

---

39
Beshinchi bosqichda beton N
crc
 yukda σ
bt
 = R
bt
 kuchlanish-
gacha cho‘ziladi. Muvozanat sharti: 
N
crc
=N
bt
+N
s
, bo‘lganda N
bt
=R
bt
A
b
, N
s 
= P
2 
+  ∆N
sp 
= 
=σ
sp
2A
sp 
+ 2αP
bt
A
sp
. Uning so‘nggi qiymati: 
N
crc
= P
2
 + P
bt
 (A
b
+ 2αA
sp
). 
Oltinchi bosqichda darz hosil bo‘lgandan keyin beton ishdan 
chiqadi barcha yukni armatura qabul qiladi. 
Shunday qilib, oldindan zo‘riqtirilgan konstruksiyalarning 
darzbardoshligi (N
crc
) oddiy elementnikiga qaraganda P
2
 qiy-
matga ortadi (24-v rasm).
59. Nima uchun qisilgandagi kuchlanish betonning elastik  
deformatsiyasidan kelib chiqib aniqlanadi?
Dastlabki onlarda siquvchi kuch uzatilganda beton amalda 
elastik ishlaydi, σ
bp
 kuchlanishni esa materiallar qarshiligi ning 
oddiy formulalari yordamida aniqlash mumkin. Tobtashlash 
deformatsiyasi, uning natijasidagi cho‘ziluvchi armaturada-
gi zo‘riqishning yo‘qolishlari ushbu kuchlanishning qiymati-
ga bog‘liq. Ko‘rinib turibdiki, ushbu holda hisobda hech qan-
day xatoliklar bo‘lmaydi. Darzlar yopilishi bo‘yicha hisoblash 
uchun 170-savolda tushuntirish berilgan. 
hisoblashlarni asossiz ravishda murakkablashtirib yubor-
maslik uchun boshqa hollarda biroz xatolikka yo‘l qo‘yila-
di. Lekin ushbu xatoliklar tuzatish koeffitsientlari yordami-
da kompensatsiya qilinadi. Masalan, kesim yadrosi radiusini 
aniqlashda  ϕ koeffitsient bilan, elastik-plastik qarshilik mo-
mentining qiy matini aniqlashda γ koeffitsientdan foydalanila-
di (160-savolga qaralsin).