Konstitutsiyaviy

3-§. Tarixiy, ma’naviy va madaniy meroslarni avaylab-

asrash

Mamlakatning  boyligi  faqat  iqtisodiy  boyliklardangina  ibo

-

rat emas. O‘zbekiston o‘zining tarixiy yodgorliklari, ma’naviy va 

madaniy merosi bilan ham olamga mashhur.

Tarixiy yodgorliklarni asrab-avaylab, kelajakka yetkazish orqa

-

li avlodlarga o‘tgan zamondagi madaniyat, qudrat, aql-zakovat me

-

valari taqdim qilinadi.

Ma’naviy-madaniy meroslar orqali xalqimiz o‘zligini anglaydi, 

ularning mevasidan bahramand bo‘ladi.

O‘zbekiston  tarixiy  yodgorliklarga  boy  va  ma’naviy-madaniy 

qadriyatlar  kuchli  shakllangan  mamlakat.  Shuning  uchun  ularni 

yanada  yaxshiroq  saqlash  va  kelajakka  taqdim  qilish  maqsadida 

---

197

Konstitutsiyaning  49-moddasida  “Fuqarolar  O‘zbekiston  xalqi- 

ning tarixiy, ma’naviy va madaniy merosini avaylab, asrashga maj-

burdirlar” degan konstitutsiyaviy burch belgilab qo‘yilgan.

Tarixiy, madaniy va ma’naviy boyliklarimiz bo‘lib, tarixiy yod-

gorliklar,  madaniy  yodgorliklar,  muzeylar,  shu  jumladan,  tarixiy 

kitob, qo‘lyozmalar, foto, kino, fotohujjatlar, arxiv materiallari hi-

soblanishi mumkin.

Samarqand,  Buxoro,  Xiva  kabi  shaharlar  dunyodagi  tarixiy 

va madaniy yodgorliklarga eng boy shaharlar hisoblanadi. Tarixiy 

va madaniy yodgorliklar davlat himoyasiga olingan (Konstitutsiya

-

ning 49-moddasi).

Konstitutsiyaning  49-moddasida  ko‘rsatilgan  boyliklarni 

saqlashni ta’minlash maqsadida, mamlakatimizda yetarli huquqiy 

hujjatlar  qabul  qilingan.  Bunga  2001-yil  30-avgustda  qabul  qi- 

lingan  “Madaniy  meros  obyektlarini  muhofaza  qilish  va  ulardan 

foydalanish to‘g‘risida”, “Madaniy boyliklarning olib chiqilishi va 

olib kirilishi to‘g‘risida”gi qonunlarni ko‘rsatish mumkin.

Konstitutsiyadagi burchlarni va yuqoridagi qonunlar talablari-

ni buzganlik uchun jinoyat va ma’muriy qonunchiligimizda yetarli 

darajada jazolar belgilangan.

O‘zbekiston mustaqillikka erishgach, tarixiy, madaniy va ma’-

naviy  yodgorliklarni  saqlashga  alohida  e’tibor  berib  kelmoqda. 

Mustaqillik  yillarida  Imom  al-Buxoriy,  at-Termiziy,  Bahovuddin 

Naqshband  va  boshqa  ulug‘  kishilarning  sag‘analari  ta’mirlandi. 

Motrudiy, Xo‘ja Ahror Valiy, Burxoniddin Marg‘inoniy, al-Farg‘oniy 

meroslarini xalqqa yetkazish uchun tadbirlar belgilandi.

Tarixiy, madaniy va ma’naviy meros hisoblanuvchi obyektlar, 

mulklar davlat tasarrufida bo‘lib, ularni xususiylashtirish mumkin 

emas.

Konstitutsiya normasidan kelib chiqib, har bir fuqaro madaniy, 

tarixiy, ma’naviy yodgorliklardan o‘zining turli ehtiyojlarini qondi

-

rishda foydalanar ekan, ularga ehtiyotkorona munosabatda bo‘lishi, 

ularni  saqlashi  nafaqat  konstitutsiyaviy  burch,  balki  avlodlar  ol-

didagi burch ekanligini unutmaslik kerak.

---

198