Konstitutsiya nazariyasi

4. Formal va moddiy Konstitutsiya. Yuridik va amaliy Konstitutsiya
Konstitutsiyaviy huquq fanida Konstitutsiya tushunchasi ikki xil ma`noga ega deb qaraladi. Shu ma`noda formal va moddiy Konstitutsiya farqlanadi.
Hozirgi zamon konstitutsiyaviy huquq fanida formal Konstitutsiya deganda boshqa normativ-huquqiy hujjatlarga nisbatan yuqori yuridik kuchga ega bo`lgan, qabul qilinishi va o`zgartirilishi alohida tartibda amalga oshiriladigan qonun tushuniladi.
Moddiy ma`nodagi Konstitutsiya deganda esa davlat hokimiyatini tashkil etishni tartibga soluvchi normalar yig`indisi tushuniladi. Bundagi asosiy narsa tartibga solish predmeti va ijtimoiy munosabatlarni mazmunidir.
Fransuz olimi F.Ardan: "Konstitutsiya - davlat hokimiyatining sinonimidir. Shuning uchun hatto yozma hujjat bo`lmaganda ham davlat o`z Konstitutsiyasiga ham ega bo`ladi. Agar davlat yozma hujjat ega bo`lganda ham Konstitutsiyani o`zida aks ettirmaydi", -deb yozgan edi.
Zamonaviy konstitutsiyaviy huquq fanida moddiy yoki amaliy Konstitutsiya deganda davlat hokimiyatini hayotdagi amalga oshirilishi tushiniladi.
Moddiy Konstitutsiya-real harakatdagi amaliy Konstitutsiyadir.
Formal yoki yuridik Konstitutsiya-davlatning asosiy qonunidir. Yuridik Konstitutsiya davlat hokimiyatini tashkil etish va shaxsni huquqiy maqomini belgilash asoslarini mustahkamlaydi.


5. Konstitutsiyaning yuridik hususiyatlari

1. 
   Konstitutsiya eng muhim yuridik hujjat, oliy normativ - huquqiy akt sifatida quyidagi jihatlari bilan ajralib turadi.
   
2. 
   Konstitutsiya davlatning Asosiy Qonunidir.
   
3. 
   Konstitutsiya - oliy yuridik kuchga ega.
   
4. 
   Konstitutsiya alohida tartibda qabul qilinadi va o`zgartiriladi.
   
5. 
   Konstitutsiya muhim siyosiy hujjatdir.
   
6. 
   Konstitutsiya muhim mafkuraviy hujjatdir.
   
7. 
   Konstitutsiya muhim yuridik hujjatdir.
   
8. 
   Konstitutsiya milliy huquqiy tizimning o`zagini tashkil etadi.
   
9. 
   Konstitutsiya - huquqiy tarbiya va huquqiy madaniyatning asosi.