Конституциявий ҳУҚУҚ Ҳамда давлат ва ҳУҚУҚ назарияси бўйича бўйича

33. Ҳокимиятлар бўлиниши принципининг мазмун-моҳиятини ифодалаб беринг.
Ҳокимиятлар бўлиниши – бу давлат ҳокимияти ваколатларининг қонун чиқарувчи, ижро этувчи ва суд ҳокимиятларига тақсимланишидир.
Давлат ҳокимияти ваколатларининг тақсимланиши (моҳияти) – бу учала ҳокимиятнинг мувозанатини, тенглигини ҳамда уларнинг ўзаро бир-бирини тийиб туришини ва қарама-қарши таъсир этишини таъминловчи тизимдир.
Ҳокимият бўлиниши принципи мазмунини тавсифлочи қуйи­даги жиҳатларни кўрсатиб ўтиш мумкин:
демократик давлатларда ҳокимият­нинг қонун чиқарувчи, ижро этувчи ва суд тармоқлари ўзаро ягона давлат механизми сифатида бир-бири билан чамбарчас боғланибгина қолмай, балки улар нисбатан мустақил ҳамдир;
қонун чиқарувчи, ижро этувчи ҳамда суд функцияларини амалга оширувчи давлат органлари ўртасида ҳокимиятлар­нинг муайян нисбати мавжуд бўлади ҳамда чекловлар ва мувозанат тизими амал қилади.
Ҳокимиятлар бўлиниши принципига кўра ягона давлат ҳокимияти мустақил ва бир-бирига бўйсунмайдиган қонун чиқарувчи, ижро этувчи ва суд ҳокимиятига бўлинади. Ушбу принципнинг вазифаси давлат ҳокимияти тўлалигича бир шахс ёки орган қўлида жамланишига йўл қўймасликдан иборат.
Шу билан бирга, ушбу принципга кўра ҳокимият ваколатлари нафақат унинг турли тармоқлари ўртасида тақсимланади, балки “ўзаро мувозанат ва чекловлар тизими” орқали улар бир – бирини назорат қиладилар.
Ҳокимиятлар бўлиниши принципи Ўзбекистон Республикаси Конституциясининг 11-моддасида конституциявий тузумнинг асосларидан бири сифатида мустаҳкамлаб қўйилган. Унга кўра, Ўзбекистон Республикаси давлат ҳокимиятининг тизими ҳокимиятнинг қонун чиқаручи, ижро этувчи ва суд ҳокимиятига бўлиниши принципига асосланади.
Ҳокимиятлар бўлиниши принципини жорий қилишдан мақсад мамлакатда демократиялаштириш жараёнини тезлаштириш, давлат механизмини такомиллаштириш, инсон ҳуқуқлари ва эркинларининг устуворлигини тан олиш ва пировардида ҳуқуқий давлат барпо этишдир. Ҳокимиятларнинг бўлиниши принципи ҳокимиятнинг суистеъмол қилинишидан, бюрократизмдан ва сиёсий ҳаётдаги бош-бошдоқликдан қутулиш, ҳокимият органларининг мувозанати ва тенглигини таъминлаш, уларнинг ўзаро муносабатларини тартибга солиш имкониятини беради.