|
GƏLƏCƏYİN PERSPEKTİV TEXNOLOGİYALARI
Magistr: Elmi rəhbər:
Kazımzadə Rzabala Fəxrəddin Mehdiyeva A.M.
I kurs, qr.A6118
Bu texnologiyaların bəzilərindən hal-hazırda qismən
istifadə olunur, digərləri isə hələlik sadəcə ideyadır, gələcəkdə
bunların hər birinin geniş imkanlara malik olması və alternativ
mənbə kimi ənənəvi enerji mənbələrini əvəz etməsi
mümkündür.
Günəş enerjisi əsasında işləyən kosmik peyklər. Əslində
bu sistemin yaradılması haqqında ideyalar və müzakirələr
1970-ci illərdən bəri davam edir. Bu kosmik günəş panelləri
vasitəsilə günəş şüaları və enerjisini toplayıb yerdəki
qəbulediciyə ötürmək mümkündür. Bu sistemin ənənəvi günəş
panellərindən fərqi odur ki, onların vasitəsilə biz günəş
enerjisini istənilən meteoroloji şəraitdə və bütün sutka ərzində
toplaya bilərik. Çünki kosmosda yerdəki kimi bulud, yağış, qar
və dünyadakı kimi gecə vaxtı mövcud deyil, daima günəş
291
mövcuddur. Ona görə də günəş radiasiyası daim maneəsiz
toplanıla bilər. Günəş şüaları böyük panellər vasitəsilə qəbul
edilib nəhəng güzgülərə ötürülür və güzgülərdən mərkəzdəki
kollektarlara əks etdirilir. Burada toplanan enerji yerdəki qəbul
ediciyə ötürülü [2, 3, 5].
Günəş kosmik peyklərini iki formada hazırlaya bilərik:
lazer və mikrodalğa kosmik günəş peykləri.
Gələcəkdə kosmosa müxtəlif vasitələri nəql edən
daşıma şirkətlərinin inkişafı sayəsində bu sistemləri həyata
keçirmək, kosmosda quraşdırılmasını təmin etmək mümkün
olacaq.
İnsanın mexaniki qüvvəsinə əsaslanan enerji. Bu enerji
növlərindən mexaniki enerji ilə, məsələn əldə silkələnərək
enerji toplayan fənərlər, pedalları çevirməklə enerji yığan
velosipedlər artıq məlumdur və bu kimi yeni-yeni vasitə və
qurğuların yaradılması davam edir. Hal-hazırda bunlar çox
əhəmiyyətli dərəcədə gözə çarpmasa da gələcəkdə biz insan
enerjisinə əsaslanan sistemlərlə enerjiyə hiss olunan dərəcədə
qənaət edə bilərik. ELF mexaniki və günəş enerjisi əsasında
çalışan maşınları misal göstərə bilərik. Bu maşınlar pedal,
günəş panelləri və batareya ilə təchiz olunub. Bir, iki və üç
pedallı modelləri mövcuddur. Təkcə pedal çevirməklə 2-3 saata
enerji toplayır və bu enerji ilə pedalsız 25.8 km məsafə qət
etmək mümkündür. Hərəkət sürəti saatda 40.2 kilometrdir.
Yalnız günəş şüası ilə 8 saata enerji toplaya bilər.
Philips hibrid batereyalı AE100 və AE1120 radioları
insanın fiziki qüvvəsi ilə, dəstəyini çevirməklə enerji topladığı
və batareyasını dəyişmək lazım olmadığı üçün ətraf mühit və
ekologiyaya ziyan vurmur. Kinetik enerji generasiyasına, işıq
və alarm sisteminə malikdir, USB kabeli vasitəsilə telefon və
292
digər cihazları enerji ilə təmin edə bilər.
iPhone telefonları üçün hazırlanan “Reactor” cihazı
vasitəsilə telefonu sadəcə dəstəyini çevirməklə enerji ilə təmin
etmək olar. Ultra-nazik generatora sahibdir və telefon sadəcə
içərisinə yerləşdirilir və çevirgəc hərəkətə gətirilir.
Oyster qurğuları dənizlərdəki qabarma və çəkilmə
hadisəsinə bənzər bir mexanizmlə, lakin süni şəkildə işləyir.
Yəni iki böyük qapaqlardan biri sahildən aralıda okean və ya
dəniz yatağına bərkidilir. Digər qapaq və ya qol isə suyu
yüksək təzyiqlə porşen vasitəsilə sahildəki kiçik stansiyadakı
turbinə vurur. Bu cihazlardan təkcə biri vasitəsilə 2500 evi
elektrik enerjisi ilə təmin etmək mümkündür. Hər qurğu 2.4
GVt enerji hasil edə bilir.
Hidrogen enerjisi əsasında hərəkətə gətirilən təyyarələr
maye hidrogen ilə işləyirlər. Hidrogen parçalanıb yanacaq
bakına ötürülür və birbaşa elektrik enerjisinə çevrilir. Bunlara
misal olaraq Boeing Phantom Works və Boeing Phantom Eye
təyyarələrini göstərə bilərik. 900 kq-dan çox yük həcmi ilə 10
gün havada qala bilərlər. Bu təyyarələr insansız nəqliyyat
vasitələridir və məsafədən idarə olunurlar.
Uçan külək fermaları (turbinləri) vasitəsilə biz adi külək
turbinləri ilə müqayisədə iki dəfə çox enerji əldə edə bilərik [1,
4]. Yerdən 300-600 m hündürlüyə qaldırılırlar və küləyin
sürətinin saatda 161 km olduğu hallara qarşı belə
davamlıdırlar. Gələcəkdə bu qurğulara wi-fi sistemi qoşa və
bunun vasitəsilə internetin olmadığı yerləri wi-fi ilə təmin edə
bilərik. Bu hava turbinləri həm də adi külək turbinlərinin
quraşdırılması çətin və ya mümkünsüz olan yerlərdə bu işi
bizim üçün reallaşdırır. Küləyin sürəti əlverişli olan yüksəkliyə
avtomatik olaraq qalxa və təhlükəli hava şəraitində öz sensor
293
sistemi vasitəsilə əlverişsiz şəraiti hiss edərək yerə və ya
nisbətən aşağı hündürlüyə enə bilər.
Do'stlaringiz bilan baham: | 
