Konfransinin

QAZIMA KƏMƏRİNİ QUYUDAN QALDIRDIQDA 

HİDRODİNAMİKI TƏZYİQDƏN YARANAN 

TƏZAHÜR. 

Magistr:                                                            Elmi  rəhbər: 

Nəsirli Əkbər                                                    dos. Axundov C. 

II kurs. Qrup A2227 

 

 

Neft,  qaz  və  qazkondensat  quyularının  qazılması 

zamanı  baş  verən  təzahürlərin  səbəbi  qazıma  aparılarkən 

texnoloji proseslər zamanı yaranan izafi təzyiqlər  və həmçinin 

quyuda hidrostatik təzyiqin dəyişməsi ola bilər. Qazıma zamanı 

quyuda  hidrostatik  təzyiqin  dəyişməsi  müxtəlif  səbəblərdən 

quyuya  lay  məhsullarının  daxil  olması  həmçinin  qazıma 

məhlulunun  reoloji  xüsusiyyətlərini  yaxşılaşdırmaq  üçün 

quyuya  kimyəvi  reagentlər  vuran  zaman  qazıma  məhlulunun 

parametr  dəyişikliyinə  nəzarət  olunmamasıdır.  Hidrosttik 

təzyiq  azalan  zaman  quyuda  neft  qaz  su  təzahürləri  baş  verə 

bilər.  Hidrodinamiki  təzyiq  isə  quyuda  texnoloji  proseslər 

aparan zaman (endirmə qaldırma prosesləri) meydana gəlir.  

 

Quyuların  qazıldıqca  dərinliklərinin  artması  quyu 

dibinə  düşən  təzyiqin  artmasına  buna  uyğun  olaraq  qazıma 

məhlulunun  sıxlığının  artırılmasını  və  həlqəvi  fəzanın 

ölçülərinin azaldılmasını tələb edir. Dərin quyuların qaazılması 

zamanı 

hidrodinamiki 

təzyiqin 

artması 

nətəcisəndə 

---

95 

 

mürəkkəbləşmələrin  sayı  artır  ki,  buna  görə  də  bu  proseslərin 

daha dəqiq öyrənilməsini zərurəti ortaya çıxır.  

 

Qazıma  alətini  quyudan  qaldırarkən  hidrodinamiki 

təzyiqin  azalmasına  mütənasib  olaraq  quyu  dibinə  düşən 

hidrostatik  təzyiqin  qiyməti  azalırki  nəticədə  quyudibi  təzyiq 

lay  təzyiqindən  az  olduqda  laydan  quyuya  lay  məhsulu  (neft, 

qaz,  su)  gələrək  təzahür  yaradır.  Qazıma  alətini  quyuya 

endirərkən 

isə 

endirmə 

sürətini  düzgün  seçmədikdə 

hirodinamiki  təzyiqin  artmasına  mütənasib  olaraq  hidrostatik 

təzyiq artar və quyuda udulma baş verər. 

 

Qazımadan sonra yuma prosesində lay-quyu sistemində 

təzyiqlər  bərabər  olduqda  belə  diffuziya  nəticəsində  neft-qaz 

qazıma  məhlulu  ilə  quyu  ağzına  çıxarıla  bilir.  Qazıma 

kəmərinin  qaldırılma  sürəti  artıb  həlqəvi  fəzanın  diametri 

azaldıqca laydan axın daha da sürətlənir.  

Qaldırma  zamanı  qazıma  borusunun  səthinə  yapımış  qazıma 

məhlulu  onunla  birlikdə  hərəkət  edir.  Həlqəvi  fəzanın  qalan 

qatlarında  məhlul  sürəti  azalaraq  quyu  divarında  hərəkətsiz 

olur.  Qazıma  kəməri  ilə  qazıma  məhlulunun  kontakt  sahəsi 

artdıqca hidrodinamiki təzyiqin qiymətidə artır. 

 

Aşağıdakı  sxemdə  qazıma  kəmərini  quuyudan 

qaldırarkən qazıma məhlulunun hərəkəti göstərilmişdir. 

 

 

 

 

 

 

 

 

Şəkil 1. Qazıma kəmərini qaldıran zaman qazıma məhlulunun 

hərəkət sxemi. 

---

96