Konferensiyasi

 
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR: 
 
1. Omonov X.T., Mirkomilov Sh.M. ―Kimyo o‗qitish metodikasi‖. Toshkent. 2013.
2. Xoliqov A., ―Pedagogik mahorat‖ Toshkent, 2016.

---

“ZAMONAVIY TA‟LIM TIZIMINI RIVOJLANTIRISH VA UNGA QARATILGAN KREATIV G‟OYALAR, 
TAKLIFLAR VA YECHIMLAR” MAVZUSIDAGI 27-SONLI RESPUBLIKA ILMIY-AMALIY ON-LINE 
KONFERENSIYASI 
www
.
bestpublishing.
org
65 
ONA TILI TA‟LIMIDA KOGNITIV-PRAGMATIK USULNING AFZALLIGI 
VA YANGI PEDAGOGIK TEXNOLOGIYALAR. 
 
Xolyorova Nargiza Ismailovna 
Qashqadaryo viloyati Qarshi tumani
Toshkent irrigatsiya va muhandislari instituti 
 Qarshi filiali huzuridagi akademik litsey 
Ona tili va adabiyot fani o‘qituvchisi 
Annotatsiya:
Ushbu maqolada ona tili o‘qitishda ta‘lim usullaridan biri bo‘lgan 
kognitiv-pragmatik usul bo‘yicha ma‘lumotlar va ushbu usulning afzalliklari va yangi ped 
texnologiyalarni dars jarayonida qo‘llashning samaralari haqida ma‘lumotlar keltirilgan.
Kalit so‟zlar:
Ta‘lim usuli, kognitiv-pragmatik usul, ona tili ta‘limida tub 
yangilanishlar davri, bilimli shaxs, ijodiy tafakkur sohibi, ta‘lim usulini yangi maqsad va 
yangi mazmunga muvofiqlashtirish.
Pedagogik adabiyotlarda ko`p bora tahlil etilgan ta‘lim usuli masalasi ham ta‘lim 
mazmuni kabi qadimiydir. Bilim olishning ham, ta‘lim oluvchiga bilim berishning ham, 
unga malaka, ko`nikma, odatlarni singdirishning ham, tabiatini shakllantirishning ham 
xilma-xil vosita, yo`l va usullari mavjud.
Ta‘lim oluvchida o`zlashtirilishi va hosil qilinishi zarur bo`lgan bilim, malaka, 
ko`nikma, odat va tabiat turli ta‘lim usullari vositasida amalga oshiriladi. Ta‘lim usullari - 
o`quv materialini nazariy va amaliy o`zlashtirish shakli bo`lib, unda ta‘lim beruvchi va 
ta‘lim oluvchi faoliyati muhim ahamiyat kasb etadi. Ta‘lim jarayonida ta‘lim usulining 
to`g`ri tanlanganligi ta‘limning bilim berish, tarbiyalash va rivojlantirish vazifalarining aniq 
amalga oshirilishini kafolatlaydi 
Ona tili ta‘limni o`rta umumiy ta‘limning tayanch bo`g`inida (V-IX sinflarda)
kognitiv-pragmatik usulda yo`lga qo`yishning afzalligi nimada? Bu, birinchidan, 
o`quvchilarning boshlang`ich ta‘limda xat-savodning asosiy qoidalari, o`zbek adabiy 
tilining imlo va talaffuz me‘yorlari bilan, asosan, retroskopik ta‘lim usulida tanishganlari, 
ikkichidan – o`quvchilarning yosh xususiyatlari hisobga olgan holda- endigi navbat ularda 
izlanish va topish, yaratish, ijod malakalarini shakllantirish maqsadi bilan bog`liq. Bu 
yoshdagi o`quvchining ongida kundalik hayotida ishlatadigan har bir narsa-buyum, voqea-
hodisa, harakat-holatni o`nlab usul-u turlarda atash va ifodalash imkoniyatlari
mujassamlangan. U axborot manbalari – lug`at, ma‘lumotnoma, o`rganayotgan boshqa 
o`quv predmetlari bo`yicha olgan qo`shimcha ma‘lumotlar bilan ularning sirasini muttasil 
boyitib borishi, ona tili imoniyatlaridan maqsadga muvofiq to`g`ri va go`zal foydalana olish
malakalarini o`zida o`qituvchi rahbarligida shakllantirishi lozim. Nazariy-lingvistik 
qoidalarni emas, balki mustaqil izlanish asosida ma‘lum bir masala (narsa, belgi-xususiyat, 
hodisa, harakat–umuman voqelik) ustida fikr yuritishi, o`z kuzatish va topilmalarini, fikr-u 
mushohadasini ona tilining ichki imkoniyatlaridan samarali foydalanib yozma va og`zaki 
shakllarda, ayni bir fikr-ma‘lumotni (masalan, dam olish kunini qanday o`tkazgani haqida) 

---