Konferensiyasi

“ZAMONAVIY TA‟LIM TIZIMINI RIVOJLANTIRISH VA UNGA QARATILGAN KREATIV G‟OYALAR, 
TAKLIFLAR VA YECHIMLAR” MAVZUSIDAGI 27-SONLI RESPUBLIKA ILMIY-AMALIY ON-LINE 
KONFERENSIYASI 
www
.
bestpublishing.
org
291 
Avlodlarga bilim berish, komil inson ruhida tarbiyalash, ta‘lim-tarbiya berish har bir 
zamonda ustozlarning oliy maqsadi va vazifasi hisoblangan. Inson kamolotida ustoz va 
muallimlarning xizmatlari benihoya kattadir. Xalqimizda ―ustoz - otangday ulug‘‖- degan 
naql bejizga ishlatilmagan. 
Qadimda ota-bobolarimiz ta‘lim bergan kishilarni yuksak maqomlarda ulug‘laganlar. 
Agar tarixga nazar tashlaydigan bo‘lsak, bir qancha misollarning shohidi bo‘lamiz. Ulug‘ 
sahoba Hazrati Ali menga harf o‘rgatganning quliman; xohlasa sotib yuboradi, xohlasa ozod 
qiladi, xohlasa qul holimda qoldiradi degan ekanlar. Xatto Alidek inson ham ustozning 
hurmatini o‘zidan baland qo‘yganlar. Hadislarda rivoyat qilinishicha A‘zam Abu Hanifa 
bunday deganlar: ―Ustozim Hammodning hurmati uchun uning uyi tomonga oyog‘imni 
uzatolmayman‖ 
Musulmon olamida qadimdan ustoz va murabbiylarga misli ko‘rilmagan hurmat 
ko‘rsatib kelingan. Buyuk fors shoiri Abdurahmon Jomiy o‘z asarlarida yoshlarning kamol 
topishida maktab va muallimning roliga katta e‘tibor qaratgan. 
Ustoz muallimsiz qolganda zamon, 
Nodonlikdan qaro bo‘lardi zamon. 
Shoir muallimning hayotdagi o‘rni shu qadar ulug‘ligini yuqoridagi ikki misrada aks 
ettirgan. 
Mashhur fiqhshunos olim Burhoniddin al-Marg‘iloniydan hikoya qilinishicha, bir kuni 
bir olim toliblariga dars berib o‘tirar ekan, dars davomida goh goh o‘rinlaridan turib, so‘ng 
yana joylariga o‘tirar ekanlar. Shogirdlaridan biri bu holning sababini so‘raganlarida 
―Ustozimning kichik yoshli o‘g‘li bolalar bilan ko‘chada o‘ynab yuribdi, gohida eshik 
tomonga kelyapti, har kelganida ustozimning hurmati tufayli o‘rnimdan turyapman‖ -deb 
javob bergan ekanlar. 
Muqaddas hadisi shariflarda olim va podshohlar haqida ko‘plab bilimlar berilib, 
―olimlar payg‘ambarlarning vorislaridir‖-deyilgan. Mir Alisher Navoiyning
Kishiki qilsa olimlarga ta‘zim, 
Andoqki qilur payg‘ambarlarga ta‘zim 
misralarida aynan ushbu hadis tasdig‘ini topgan desak mubolag‘a bo‘lmaydi. Alisher 
Navoiy 
yoshlarga 
chuqur 
bilim 
berishda 
muallimning, 
mudarrisning 
hamda 
murabbiylarning bilimli bo‘lishi zarurligini uqtiradi. Pedagog ma‘lumotli, o‘qitish yo‘llarini 
biladigan muallim bo‘lishi zarur, bunday muallimlar shogirdlari yonida yuzlari yorug‘ 
bo‘lib, doimo izzatda, hurmatda bo‘ladilar deb ta‘kidlaydilar. 
Haq yo‘lida kim senga bir harf o‘rgatmish ranj ila, 
Aylamak bo‘lmas ado oning haqin yuz ganj ila. 
Muallim haqida shunday fikrlar bildirgan ulug‘ mutafakkir ham ustozlarni o‘ta qattiq 
e‘zozlagan.
Buyuk ajdodlarimizning murabbiylariga, ustozlariga bo‘lgan cheksiz hurmatlari 
haqidagi misollar adog‘iga yetmaydi. Chunki har bir komil inson o‘zining kamolotga 
yetishiga sababchi inson deb muallimlarini e‘tirof etadilar. 
Ota-ona farzandni dunyoga keltiradi, voyaga yetkazadi. Ustoz esa kamolotga 
yetishtiradi, ilm ma‘rifat cho‘qqilarini egallash uchun ko‘maklashadi. Muallim fan 

---