Konchilik ishi va metallurgiya” fakul`teti “umumkasbiy va iqtisodiy fanlar” kafedrasi

2.4-rasm. Korxonaning funksional tashkiliy tuzilishi

Funktsional prinsipdan foydalanish tashkilotning asosiy yo‘nalishlari va yo‘nalishlarini aks ettiradigan funksiyalarga asoslanganligini anglatadi. Quyidagicha ajralib turadi boshqaruv funksiyalari guruhlari: asosiy, sanoat, guruh va o‘ziga xos.

Funktsional tashkiliy tuzilma gorizontal mehnat taqsimotiga asoslanadi (2.4-rasm).
Funktsional organning o‘z vakolatlari doirasidagi ko‘rsatmalari ishlab chiqarish bo‘linmalari uchun majburiydir.
Afzalliklari: samarali aloqa mumkin.
Kamchiliklari: qarama-qarshi yo‘nalishlarni olish, ustuvor vazifalarni bajarish uchun kurash, funksiyalar va boshqarish bo‘linishining murakkabligi, boshqaruvning moslashuvchanligi yo‘qligi.
Qattiq funksional tashkiliy tuzilmalarni (funksional asosda qurilgan) va bo‘linuvchi (yarim avtonom birliklar to‘plami shaklida qurilgan) farqlash. Ularning qattiqligi chegaralarning o‘zgarmasligi, kiruvchi elementlar to‘plami va bog‘lanishlarning qattiqligi bilan belgilanadi. Funksional struktura cheklangan assortimentdagi barqaror ishlab chiqarishga ega bo‘lgan korxonalar uchun samarali tashkiliy shakldir.
CHiziqli tashkiliy tuzilish xarakterlanadi
Bo‘limlarda barcha boshqaruv funksiyalariga ega bo‘lgan va bitta odamni boshqarish jamlangan bosh mavjud (2.5-rasm).
Rahbar va ijrochi o‘rtasida oraliq aloqalar mavjud emas. Menejerlarning qat’iy ierarxiyasi shakllantirilmoqda (uchastka ustasi, do‘kon menejeri, korxona direktori). Ushbu tuzilish oddiy ishlab chiqarish bilan shug‘ullanadigan kichik va o‘rta korxonalar tomonidan qo‘llaniladi.
Afzalliklari: boshqaruvning birligi va ravshanligi, shaxsiy javobgarlik, kompetensiyani rag‘batlantirish.




2.5-rasm. Korxonaning chiziqli tashkiliy tuzilishi


Kamchiliklari: rahbarning kompetensiyasiga yuqori talablar, axborotni uzatish vaqtining ko‘payishi, qarorlarni qabul qilishda xolislik yo‘qligi, qabul qilingan qarorlarni bajarish samaradorligining pastligi, ijrochilar buxgalteriya hisobi va nazorati bo‘yicha qo‘shimcha ishlarni bajarishga majbur.
Tarkibiy rahbar uchun qarorlar va hujjatlarni tayyorlash uchun xodimlarning mutaxassislari mavjudligini tarmoqning bosh tashkiliy tuzilmasi nazarda tutadi (2.6-rasm).
Apparat xodimlari maslahat, nazorat va boshqa vakolatlarga ega. Bunday struktura o‘rta korxonalarda qo‘llaniladi.

Qarorni qabul qilishni qullab-quvvatlash

Ishlash standartlari

Iste’molchilar uchun qiymat yaratish