"kompyuterlashgan loyihalash tizimlari" fakulteti "elektronika va asbobsozlik" kafedrasi "qattiq jismli datchiklar"

 
 
 
14-Amaliy mashg‘ulot 
Xarakat datchiklari ulanish sxemalari va kontrollerlarga ulashni o’rganish. 
Xarakat datchigi HC-SR501 
28 – rasm datchikni ko’rinishi 
Usbu modul biror predmet yoki insonni harakat datchigini ifodalaydi. Predmet 
yoki inson datchik ta`sir zonasiga harakatlanganda buni aniqlaydi. HC-SR501 
modulining ishlash tamoyili harakatlanuvchi ob`yektdan kelayotgan infraqizil nurni 
qayd etishdan iborat. Sezuvchan element - 500BP piroelektrik datchik hisoblanadi. 
U bir korpusda ikki elementni birlashtirilganidan iborat. Sezuvchan element oq 
o`rama “toq” bilan yopilgan – Frenel linzasi. Frenel linzasining xususiyati shundaki, 
harakatlanuvchi ob`yektdan kelgan infraqizil nur 500BP datchikning avval 
birinchisiga kelib tushadi, so`ngra esa boshqasiga. HC-SR501 moduli elektronikasi 
500BP tarkibiga kelib tushgam ikki signaldan ketma-ket kelishini qayd etadi va 
harakatlanishda modulning chiqish zanjiri mantiqiy signalni shakllantiradi.
HC-
SR501 datchigi omborxonada sanash jarayonida, qo`riqlash tizimlarida, 
ventilyatsiyasni ishlatib yuborishda ishlatilib, bunda oynasiz xonalarda yorug`likni 
boshqarish imkonini beradi. Fotorele bilan hamkorlikda ko`chalar va 
podyezdlarda yorug’latishni boshqarishda ham qo`llaniladi. Fotoapparat va 

---

videokamerani datchik yordamida boshqarishda juda ham qiziq natijalarni olish 
mumkin.
Xarakteristikalari
Kuchlanish
Doimiy kuhlanish 4,5 – 20 V
Kutish rejimida iste`mol toki 50 mkА
Ish jarayonidagi eng ko`p iste`mol toki 65 mА
Mantiiqiy darjadagi kuchlanish talab darajasidagi mantiq kuchlanishi 3,3 V ga teng
Aniqlash masofasi 3 – 7 m, jimlik bo’yicha 7 m
Maksimal aniqlash burchagi 110°(7 m masofada esa 120°)
Harakat mavjudligi 20-300 s. da chiqish yuqori darajasining vaqti
Hodisa aniqlangandan keyin bekor etish vaqti 0,2 s
Ishlash jarayonidagi atrof temperaturasi -15…70°C
Hajmi 32 Х 24 Х 28 mm