Windows operatsion sistemasi va uning asosiy turlari,imkoniyatlari hamda rivojlanish bosqichlari. WINDOWS muhitida ishlash natijasida foydalanuvchi ko`pgina qulayliklarga ega bo`ladi. Bunda fayl va kataloglarning nusxasini olish, ko`chirish, qayta nomlash, o`chirish va hokazo amallar tezda va yaqqol bajariladi. Shu bilan
birga bir paytning o`zida bir necha katalog bilan ishlash imkoniyatiga ega. Bu programma bir paytning o`zida bir necha masalalarni yechish, ixtiyoriy printer va displey bilan MS DOS programmalari bilan ishlash qobiliyatiga ega.
Yagona interfeysga, ya’ni WINDOWS turli versiyalari va programma ilovalari bilan ishlashning standart qoidalariga egaligi muhimdir. WINDOWS operatsion muhiti quyidagi imkoniyatlarga ega. Universal grafika – WINDOWS programmalarining qurilmalarga va programma ta’minotiga bog`liqsizligini ta’minlaydi. Yagona interfeys – WINDOWS foydalanuvchining muloqoti yagona, ya’ni turli programmalar bilan ishlash qoidalari umumiy. Shuning uchun yangi programma bilan ishlaganingizda bu qoidalardan foydalanishingiz mumkin. Mavjud programm ta’minot bilan muvofiqligi – WINDOWS MS DOSning
barcha amaliy paketlari, tahrirlagichlari, elektron jadvallari ishini to`la ta’minlaydi. Ko`p masalaligi – WINDOWS bir paytning o`zida bir necha masalani hisoblaydi, bir programmadan boshqasiga o`tishni ta’minlaydi. Mavjud operativ xotiradan to`liq foydalanish imkoniyati – WINDOWS mavjud operativ xotiradan to`la foydalana oladi. Qurilma resurslaridan ham to`liq foydalanadi. Bu qurilmalar bilan muloqotni o`zi ta’minlaydi.
Ma’lumotlar almashuvi – WINDOWS programmalararo ma’lumotlar almashish imkoniyatiga ega. Bu maxsus Clipboard (ma’lumotlar buferi), yoki DDE (ma’lumotlarning dinamik almashuvi, ya’ni boshqa programma natijalaridan foydalanish) yoki OLE(ma’lumotlardan ularni taxrirlagan xolda foydalanish) yordamida amalga oshiriladi. WINDOWS da ekran "desktop" deb ataladi. Barcha amallar unda bajariladi. WINDOWS so`zining ma’nosi "darchalar". Shuning uchun WINDOWSga kirganda programmalar darchalarda bajariladi. Darchalarning joyini va o`lchamini o`zgartirish mumkin. Agar bir nechta programma
bajarilayotgan bo`lsa, darchalarni piktogrammalarga kichraytirish mumkin. Bu esa ekrandan unumli foydalanish imkonini beradi.
30 yil avval 1985 yilning 20 noyabr kuni Microsoft korporatsiyasi Windows operatsion tizimining ilk versiyasini taqdim etdi.
Windows tarixi: sotuvga chiqqanining 30 yilligi
William Henry Gates III
Microsoft korporatsiyasi 1975 yilda Bill Geyts va Pol Allen tomonidan tashkil etilgan. 1970-yillarning oxirida u shaxsiy kompyuterlar uchun operatsion tizim (OT)larni ishlab chiqarish bilan shug‘ullana boshladi. MS-DOS operatsion tizimning birinchilaridan edi, uning boshqaruvi buyruq qatori orqali amalga oshirilgan.
Foydalanuvchi bilan kompyuter orasidagi munosabatni operatsion sistema ta’minlaydi. Operatsion sistemaning interfeysi qancha qulay bo‘lsa, foydalanuvchining kompyuter bilan ishlashi shuncha yengil bo‘ladi. Shu maqsadda operatsion sistemaning qobiq dasturlari yaratildi. Bunday qobiq dasturlardan biri Norton Commander (NC) dasturi bo ‘lib u MS DOS operatsion sistemasi buyruqlari bazasida ishlaydi.. Norton Commander qobiq dasturi Piter Norton Computing firmasi tomonidan ishlab chiqarilgan. Dunyoda ko‘plab firmalar tomonidan bunday qobiq dasturlar ishlab chiqarilgandir. Masalan QDOS, Path Minder, Xtree, Pic Commander, Victoria, hattoki MicroSoft firmasi raqobat tarzida o‘zining dastur qobig‘i Shell 4.0 va 5.0 versiyalarini yaratdi. Biroq bu qobiq dasturlar Norton Commander o‘rnini bosa olmadi.
Tizimli dasturiy ta'minot, bu o'z ichiga oladi operatsion tizim, til tarjimonlari va yordam dasturlari, qo'shimcha qurilmalarga kirishni boshqaradi. Dasturlash tillari va turli xil foydalanuvchi dasturlari kabi amaliy dasturiy ta'minot tizimli dasturiy ta'minot qatlami orqali apparat bilan ishlaydi. O'z navbatida, foydalanuvchilar dasturiy ta'minot bilan o'zaro aloqada bo'lishadi. Tizim dasturiy ta'minot (System software) - kompyuter va kompyuter tarmoqlarining ishlashini ta'minlash uchun mo'ljallangan dasturlar va dasturiy tizimlarning to'plami. Tizim dasturiy ta'minot quyidagi vazifalarni bajaradi:
Amaliy dasturiy ta’minot (Aplication program package) ─ bu aniq bir predmet sohasi bo’yicha ma’lum bir masalalar sinfini mo’ljallangan dasturlar majmuasidir. Komyuterning dasturiy ta’minoti orasida eng ko’p qo’llaniladigani amaliy dasturiy ta’minot (АДТ) dir. Bunga asosiy sabab ─ kompyuterlardan inson faoliyatining barcha sohalarida keng foydalanishi, turli predmet sohalarida avtomatlashtirilgan tizimlarning yaratilishi va qo’llanilishidir.
