|
Internet va kompyuter texnologiyalari rivojlanib borayotgan davrda o’z kompyuterimizni viruslardan yetarlicha himoya qila olishni ham bilish kerak. Kompyuterga virus tushib, unga qarshi kurashgandan kora, osha virusni kompyuterga tushirmaslikka harakat qilish lozim.
Komyuter viruslaridan himoyalanishning 11 ta yo`li
Ishonchli va samarali antivirus programmasidan foydalaning.
Bu maslahatga kompyuter ishlatib boshlashingizdanoq amal qilishingizni sorayman. Sizning kompyuteringiz internetga ulanmanganmagan bolsada, yaxshi antivirusning kompyuteringizda ishlab turishi malumotlarning xavfsizligi va kompyuter ishlashi barqarorligini taminlaydi. Qaysi antivirus yaxshi? degan savol sizni qiynashi mumkin. Hozirgi kunda mashhur antiviruslarning hammasi ham samarali hisoblanadi, sizdan ularning vaqtida viruslarni aniqlash bazasini yangilab turish va tog'ri sozlash talab qilinadi xolos.
Spyware (aygoqchi) va boshqa zararli programmalarga (malware) qarshi kerakli choralar koring.
Antivirus programmalari bazida viruslar, spyware va boshqa zararli programmalarga qarshi kurashda yordamga muhtojlik sezishi mumkin, yani birgina antivirus kuchi bilan zararli programmalarga qarshi kurashib bolmaydi. Antivirusga qoshimcha tarzda Ad- aware yoki Spybot Search & Destroy, AVZ va a2 HijackFree programmalaridan foydalanishni tavsiya etaman.
Shubhali va zararlangan saytlardan ehtiyot boling.
Zararlangan saytga kirish kompyuteringizga virus tushishiga olib keladi. Hozirgi kunda saytlarning zararlanganligi tog'risida qidiruv mashinalari (Google) malumot bera oladi, yani siz Google qidiruv natijalari orasidan zararlangan saytlarga kirishni xohlasangiz, Google bu haqda sizni ogohlantiradi. Misol uchun, www.google.co.uz ga kirib, ozodbek.uz degan veb-sayt adresini tering va qidiruv natijasidagi tavsiyaga qarang.
Elektron pochtangizga kelgan xatlarga qoshilgan (attached) fayllarni hech qachon antivirus tekshirmasidan oldin ochmang.
Hozirgi kunda elektron pochta viruslar tarqalashining eng asosiy vositasi hisoblangani uchun faqat va faqat antivirus tomonidan tekshirilgan xatlarni ochib oqing.
Antivirus programmaning avtomatik tarzda kompyuteringizni viruslardan tekshirib turishni taminlashi kerak.
Hozirgi kunda kopgina antivirus programmalarida bu xususiyat mavjud, shuning uchun kamida ikki kundan bir kompyuteringizni avtomatik tekshirib turishga antivirus programmangizni sozlashingiz kerak. Bu usul eng yangi viruslarning kompyuteringizga ornashib qolishini oldini oladi.
Internetda kompyuteringizga saqlab olayotgan fayllardan ehtiyot boling.
Agar siz internetdan faol foydalanadigan bolsangiz, deyarli har kuni kompyuteringizga yangi programma, musiqa yoki klip saqlab olasiz va bu jarayonda ham ehtiyotkorlikni esdan chiqarmang. Yangi saqlab olingan fayllarni (odatda .exe, .zip, .rar kengaytmali) antivirus programmasi bilan tekshiring.
Yangilash, Yangilash, Yangilash
Kopgina programmalar vaqt otgan sayin yangilanishga (update) muhtojlik sezadi. Window OT ham vaqti-vaqti bilan yangilanib turishi kerak. Bu jarayon odatda avtomatik tarzda kechadi va operatsion tizimning hakerlar tomonidan aniqlangan nozik joylarini (loopholes) yopadi. Yangilangan operatsion tizim barqaror ishlash garovidir. Antivirus va boshqa xavfsizlikni taminlaydigan programmalarni ham yangilab turishni esdan chiqarmang.
Kompyuter ishlash tizimini biroz bolsada tushinish va organishga harakat qiling. Hozirgi kunda eng muammoli vaziyat. Kopchilik kompyuter foydalanuvchilari kompyuter aslida qanday ishlashi haqida umuman tasavvurga ega emaslar. Kompyuterdan foydalana boshlagan kuningizdanoq, uning ishlash tizimi haqida bilimingizni oshirib boring. Bu bilimingiz keyinchalik viruslarga qarshi kurashda, kompyuterda ishlash samaradorligiga va, umuman, keyingi hayotingizda katta yordam beradi. Yovuz hakerlar kompyuter savodsizligingizdan foydalanishiga yol qoymang!
Kontrafakt (Cracked) programmalardan foydalanmang.
Bu maslahatni kelajakni oylab yozdim. Tog'ri, hozirda kopchilik foydalanuvchilar pullik programmalar sotib olishga unchalik oshiqmaydilar, chunki pullik bolsada, allaqachon davolangan registratsiya kalitlari (klyuch) mavjud bolgan programmalar internetda juda kop. Bu programmalarda virus yoqligiga hech kim kafolat berolmaydi, shuning uchun iloji boricha, tekin bolgan programmalardan foydalaning. Tekin programmalardan foydalanib kompyuterda odatiy ishlarni qanday amalga oshirishni keyingi maqolalarda korsatib otaman.
Fayervoldan foydalaning.
Fayervol nima ekanligini avvalgi maqolamda yozgandim. Agar fayervoldan foydalanishga bilimingiz yetarli bolsa, Microsoft kompaniyasining emas, boshqa programma ishlab chiqaruvchilanring fayervollaridan foydalaning.
Internetda yangi virus epidemiyasi tarqalganida kompyuteringizni yetarlicha himoya qilishga tayyor turing.
Bunday vaziyatda iloji boricha, elektron xatlarga qoshilgan fayllarni ochmang, yangi shubhali saytlardan programmalar saqlab olmang. Chat programmalarida (Mail.ru Agent, ICQ) yuborilgan fayllarni qabul qilmang. Antivirus programmalarining yangilanganligiga ishonch hosil qiling.
Do'stlaringiz bilan baham: |
