Kompyuter tarmoqlari telekommunikatsiya texnologiyalari, 5 semestr

1. 3G (UMTS ва WCDMA). 3G атамаси билан (ингл. third generation – «учинчи авлод») маълумот узатиш ва Интернет тармоқларига юқори тезликда мобил уланиш билан бирга, маълумот узатиш каналини яратувчи радиотехнология ёрдамида фойдаланувчиларга бир қатор хизматлар тўпламини тақдим этувчи сотали алоқа тизимлари номланади.
3G тизимлари мобил алоқанинг турли хизматлари, «глобал роуминг» ҳамда мультимедиянинг кенг имкониятларини, жумладан: видеотелефония ва видеоконференция хизматлари; Интернет ва интранетга (яъни, ички тармоқларга) юқори тезликда уланиш; турли хилдаги бизнес, кўнгилочар ва илмий хизматларга алоқадор маълумотларни узатиш кабиларни тақдим этади. Ушбу тизимлар абонентларнинг ҳаракатланиш тезлиги чекланмаган ҳолатида – 64 кбит/сек, ҳаракатланиш тезлиги чекланган ҳолатда (пиёда юргандаги тезлик) – 384 кбит/сек, абонент ҳаракатланмаган ҳолатида эса 2 Мбит/сек. гача бўлган тезликларда маълумот узатиш иимконини беради. 3G тизимларининг иккинчи авлод (2G) тармоқларидан асосий фарқи хам катта ҳажмдаги маълумотларни юқори тезликда узатиш имкониятидадир. Бу эса ўз навбатида мобил алоқани сифат жиҳатдан янги даражага кўтаради: бир томондан абонент Интернетга тўлақонли уланиш, видеоалоқа хизматлари, юқори тезликда маълумот узатиш имкониятларига эга бўлса, иккинчи томондан - операторлар анъанавий алоқа хизматларидан даромад олиш билан бирга, турли хилдаги қўшимча хизматларини кўрсатиш ҳисобига янги даромад манбаларига эга бўладилар. 3G тизимлари - видеотелефон алоқасини ташкил этиш, мобил телефон ёрдамида фильмлар ҳамда турли теледастурларни томоша қилиш имконини ҳам беради.
Дунёда 3G стандартларининг асосий икки оиласи: W-CDMA (UMTS, FOMA) ҳамда CDMA-2000 ( Code Division Multiple Access) технологиялари асосидаги тизимлари мавжуд. UMTS стандарти асосан Европада, FOMA - Японияда, CDMA-2000 эса Америка ва Осиё қитъаларида тарқалган. Шунингдек, асосан Хитойда тарқалган TD-SCDMA стандарти ҳам 3G технологиялари оиласига киради (16.1-жадвал).
16.1-жадвал. 2G авлодидан бошлаб сотали алоқа тизимларининг стандартлари.